Aborcja wśród zwierząt - dlaczego dżelady przerywają ciążę?

Dżelada brunatna to gatunek ssaka z rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Theropithecus. W anglojęzycznych źródłach określane czasami jako małpy o krwawiącym sercu, z powodu nieowłosionej części skóry na klatce piersiowej. Obecny zasięg występowania dżelady obejmuje wyżyny i góry północno-zachodniej Etiopii i Erytrei. Najliczniej występuje w Parku Narodowym Semien w Etiopii. Większość dżelad jest spotykana na wysokościach 2000-5000 m n.p.m. Dawniej były szeroko rozprzestrzenione w Afryce.

 

 

Dżelady żyją w grupach, w których jeden dominujący samiec panuje nad kilkoma spokrewnionymi samicami, które są jego partnerkami. Zdarza się jednak, że młodsze, silniejsze samce, wypędzają przywódcę grupy.  Nowy samiec zabija wszystkie młode małpy, które spłodził jego poprzednik.

 

Ale to nie wszystko. Eila Roberts z University of Michigan odkryła, że ​​przybycie nowego samca wywołuje falę spontanicznych poronień. W ciągu kilku tygodni zdecydowana większość miejscowych samic przerywa ciążę. Takie zachowanie zwierząt zachowano po raz pierwszy na wolności.

 

Aborcja w obliczu pojawienia się nowych samców jest znana jako efekt Bruce'a.  Hilda Margaret Bruce w 1959 roku zauważyła, że ​​ciężarne myszy poronią, jeśli zostaną narażone na kontakt z nieznanymi samcami. Od tego czasu naukowcy odkryli ten sam efekt u innych gryzoni laboratoryjnych i koni domowych.

 

Ale efekt Bruce'a zawsze pozostawał związany z niewolą. Nie wiadomo było, czy występuje też u zwierząt żyjących na wolności. 

 

 

 

Elia Roberts spędziła pięć lat obserwując dżelady w Parku Narodowym Gór Simien w Etopii, w tym 110 kobiet z 21 grup. Odkryła, że ​​grupy, w których władzę przejął nowy samiec, miały zupełnie inny harmonogram urodzeń niż grupy, których samce pozostawały te same. W ciągu sześciu miesięcy poprzedzających zmiany głównego samca   wszystkie grupy były bardzo podobne. W ciągu sześciu miesięcy później w grupach z nowym samcem urodziło się znacznie mniej młodych - zaledwie 2, w porównaniu do 36 w innych grupach.

Roberts chciała jednak wiedzieć, które konkretne małpy są w ciąży i czy faktycznie urodziły. Aby to zrobić, zbierała próbki kału dżelad, aby zmierzyć poziom hormonów.  Dzięki temu wiedziała, które samice są w ciąży.

 

W sumie Roberts zidentyfikowała 60 ciąż, z których 9 zakończyło się przedwcześnie. Z tych dziewięciu, osiem miało miejsce kilka tygodni po przejęciu grupy przez nowego samca. Zwykle wskaźnik poronień w przypadku ciąż u dżelad wynosi około 2 procent. Jeśli przybywa nowy samiec, wzrasta do 80 procent.

 

 

 

Powód takiej reakcji jest dość oczywisty. Samice dżelady stają się płodne dopiero w momencie odchowania młodego, a trwa to około 3 lat. To jest powód dlaczego nowe samce po przejęciu grupy zabijają wszystkie młode. Trzy lata to znacznie dłużej niż  średni czas panowania dominującego samca. Tak więc nowy samiec nie doczekałby potomstwa, a samice są zajęte wychowywaniem cudzych dzieci.  Im szybciej  więc zabije młode, tym szybciej samice staną się ponownie płodne i tym szybciej będzie mógł spłodzić własne potomstwo.

 

Samice doskonale o tym wiedzą. Ponieważ samiec i tak zabiłby noworodka, aborcja jest dla samicy mniej kosztowna niż marnowanie czasu i energii na doprowadzenie do porodu skazanego na zagładę niemowlęcia. Jej przyszłe potomstwo, poczęte szybciej i spłodzone przez obecnego przywódcę, będzie miało większe szanse na przeżycie.

 

źródła https://science.sciencemag.org/content/335/6073/1222