W europejskiej kulturze często przewija się wątek sroki złodziejki, która - nie mogąc się oprzeć błyszczącym przedmiotom - kradnie je i zanosi do gniazda. W bajkach i legendach sroki kradną nierzadko z uporczywością kleptomanów.
Koniec tej wizji kładą jednak psychologowie z Centre for Research in Animal Behaviour na brytyjskim University of Exeter. Wykazali oni, że przedmioty nowe i nieznane nie tylko srok nie kuszą, ale wręcz je odstraszają. Naukowcy ustalili to w serii eksperymentów na ptakach dziko żyjących oraz oswojonych, pochodzących z ptasiego azylu (do którego trafiają zwierzęta poszkodowane).
"Nie znaleźliśmy dowodów na bezwarunkowy pociąg do błyszczących przedmiotów. Wręcz przeciwnie, wszystkie przedmioty prowokowały u ptaków reakcje wskazujące na neofobię, strach przed tym, co nowe" - zauważyła główna autorka badania, dr Toni Shephard.
Sroki obserwowano na terenie kampusu University of Exeter. Jako "skarby" posłużyły błyszczące, metalowe śrubki, małe obrączki z folii aluminiowej i jej luźne ścinki. Połowę obrączek i śrubek naukowcy pomalowali matową farbą na niebiesko. Później usypali na ziemi niewielkie wabik - kupki lubianych przez sroki orzechów. Obok każdej z nich ułożyli małe skupiska "skarbów", błyszczących albo matowych.
W 64 testach sroki zajęły się błyskotkami tylko dwa razy (podnosząc obrączkę i od razu ją wyrzucając). Ptaki ignorowały albo unikały zarówno przedmiotów srebrnych, jak i matowoniebieskich. Traktowały je z nieufnością do tego stopnia, że mniej intensywnie obok żerowały (wcześniej dla porównania naukowcy wyłożyli sam pokarm, bez "skarbów").
Błyskotek ani przedmiotów niebieskich nie tknęły ptaki trzymane w niewoli.
Zaskakująco mało badań przeprowadzono dotychczas, aby zrozumieć mechanizmy poznawcze rządzące zachowaniem srok - zauważa inna autorka pracy, dr Natalie Hempel de Ibarra.
"Podobnie jak inni członkowie rodziny krukowatych - ptaki posiadające duży mózg i złożone systemy społeczne - sroki są zdolne do wyrafinowanych wyczynów umysłowych: rozpoznają siebie w lustrze, znajdują ukryte przedmioty i pamiętają, gdzie i jakie schowały zapasy. Teraz znów potwierdza się, jak są mądre. Zamiast dać się skusić błyszczącym przedmiotom, sroki trzymają się od nich z daleka, gdyż chodzi o rzeczy nowe - i takie, które mogą je zaskoczyć" - dodaje.
Zdaniem naukowców, jeśli nawet zdarzy się, że jakiś ptak zainteresuje się błyskotką, ludzie od razu zwracają na to uwagę sądząc, że ptak uważa taki przedmiot za atrakcyjny. Umyka im jednak, gdy sroki zajmują się przedmiotami bardziej zwykłymi. Zdaniem Shephard narosłe wokół tego legendy są więc jedynie wynikiem kulturowego uogólnienia i anegdot.
