Czym są wolne rodniki?
Wolne rodniki są to reaktywne formy tlenu (RF), które powstają w wyniku bardzo naturalnych mechanizmów takich jak np. oddychanie, czy też procesy metaboliczne. W warunkach równowagi organizmu, uczestniczą w wielu procesach fizjologicznych takich jak: wytwarzanie hormonów, regulowanie napięcia naczyniowego, skurcze mięśni itd. O ich niekorzystnym działaniu na ciało możemy mówić wtedy, kiedy powstają w nadmiarze i zaczynają atakować inne komórki.
Wolne rodniki powstają wówczas, gdy w wyniku różnych procesów komórkowych, związki tlenu zostają z niesparowanym elektronem. Wtedy zaczynają poszukiwać atomu, do którego mogłyby się przyłączyć. Jest im obojętne, z jakiej cząsteczki on będzie pochodził, dlatego kradną elektron zarówno od białek, czy lipidów. W ten sposób uszkadzają je i sprawiają, że organizm przestaje działać prawidłowo. Do wolnych rodników tlenowych zaliczamy np. rodnik nadtlenkowy, anionorodnik ponadtlenkowy, rodnik hydroksylowy, rodnik alkoksylowy.
W jaki sposób powstają niekorzystne wolne rodniki?
Niekorzystnie działające wolne rodniki powstają wtedy, gdy zaburzona zostaje homeostaza organizmu i nie jest on w stanie usunąć wszystkich reaktywnych form tlenu, które krążą po ciele. Przyczynia się do tego zbyt mała liczba przeciwutleniaczy, która odpowiedzialna jest za „sprzątanie” wolnych rodników. Do czynników egzogennych (środowiskowych), które powodują pojawienie się nadmiaru wolnych rodników zaliczamy: stres, alkohol, palenie papierosów, opalanie się, zbyt intensywny wysiłek fizyczny, chemioterapia, spaliny.
Skutki działania wolnych rodników
Nadmiar wolnych rodników jest bardzo niekorzystny dla organizmu, gdyż prowadzi do uszkadzania struktury białek. Ich hamujące działanie na fibrynogen, czy czynnik tkankowy, skutkuje poważnymi zaburzeniami krzepnięcia krwi. Ponadto ich udział w peroskydacji lipidów prowadzi do zwiększenia ryzyka zachorowania na miażdżycę, choroby serca, czy udar. Jest to wynik niekorzystnego działania na cholesterol, a w szczególności na frakcję LDL, która po uszkodzeniu staje się na tyle lepka i napęczniała, że tworzy blaszkę zwężającą ściany tętnicy.
Spadek funkcji mitochondrialnych, w wyniku działania wolnych rodników, powoduje ponadto ciągłe osłabienie organizmu a mutacje DNA, w których te reaktywne formy tlenu biorą udział- są przyczyną starzenia się całego organizmu oraz wielu chorób. W wyniku różnych badań dostrzeżono również, że wolne rodniki przyczyniają się do wiotkości zarówno skóry właściwej, jak i tkanki podskórnej. Ponadto wpływają na zanik włókien kolagenowych oraz elastyny, czego efektem jest przyspieszone starzenie się skóry.
Jak zwalczyć wolne rodniki?
Kluczem do zachowania homeostazy organizmu, a tym samym zwalczenia nadmiaru wolnych rodników, są antyoksydanty. Antyoksydanty (przeciwutleniacze) są to związki, które oddają wolnym rodnikom atom wodoru lub elektrony i w ten sposób powodują, że stają się one związkami o większej stabilności. Aby zachować zdrowie ciała i skóry, powinno się je dostarczać nie tylko od wewnątrz, za pomocą diety, ale również od zewnątrz np. w kosmetykach.
1.Dieta bogata w antyoksydanty
Pierwszym krokiem do usunięcia z organizmu nadmiaru wolnych rodników jest dieta bogata w warzywa, owoce i oleje, które są głównym źródłem witamin A, E, C, flawonoidów oraz koenzymu Q10. Witamina A, której źródłem jest np. masło, chroni komórki przed starzeniem się oraz nowotworami. Jej antyoksydacyjne działanie widoczne jest szczególnie na poziomie skóry. Tam zapobiega bowiem uszkodzeniom posłonecznym i powstrzymuje proces degeneracji komórek naskórka.
Witamina E zawarta np. w winogronach, czy olejach, odpowiedzialna jest z kolei za utlenianie zarówno błony komórkowej, lipidów, jak i lipoprotein, co chroni np. przed miażdżycą. Koenzym Q10 obecny w oleju rzepakowym, kalafiorze, grochu, czy porzeczkach, wzmacniania działanie witaminy E i zwiększa siłę organizmu do wymiatania wolnych rodników.
2.Odpowiednie kosmetyki
Kolejnym elementem zwalczającym wolne rodniki, a tym samym zapobiegającym starzeniu się skóry, są kosmetyki bogate w przeciwutleniaczetakie jak witamina A, E lub C albo algi. Algi mają silne działanie antyoksydacyjne, przeciwdziałają peroksydacji lipidów, ponadto odtruwają organizm i wspomagają regenerację komórek. Zawarte w nich witaminy A i E odmładzają ciało i korzystnie wpływają na wygląd skóry. Z tego też powodu, kremy z algami powinno się stosować regularnie, aby na bieżącą usuwać wolne rodniki i zapobiegać starzeniu się skóry.
Warto sięgać również po kosmetyki z filtrami UV, gdyż słońce jest jednym z głównych czynników sprzyjających namnażaniu się wolnych rodników. Krem z filtrem SPF30 najlepiej uchroni naszą skórę przed nadmiernym promieniowaniem i sprawi, że młodość i jędrność naszej skóry będzie przedłużona.
