Roślina ta rozmnaża się, tworząc na brzegach liści rozmnóżki w formie małych roślinek, które łatwo odpadają i zakorzeniają się w ziemi. Jest rośliną dwu- lub wieloletnią z mocną, prostą łodygą. Liście grube o mięsiste, zielone z pomarańczowo-czerwonym brzegiem oraz purpurowym ornamentem na ogonku. Ogonek u nasady rozszerzony, a blaszka liści u nasady klinowata do ściętej, brzeg karbowano-ząbkowaty. Kwiaty zwisające i szypułkowe są umieszczone luźno. Kielich dzwonkowaty, zielony z czerwonymi lub fioletowymi kreseczkami. Jest rośliną tropikalną, wywodzi się z Madagaskaru, rośnie w Ameryce Południowej, Chinach i Indiach, liście grube, soczyste. Liście zawierają najwięcej związków o właściwościach leczniczych. Podczas wojny w Wietnamie stosowano jej sok z dużym powodzeniem w leczeniu zapaleń skóry w szpitalach polowych.
Badania naukowe potwierdziły, że sok z liści żyworódki pierzastej ma szczególne własności lecznicze:
- regeneruje, przyspiesza pokrywanie się ran świeżym naskórkiem
- ma działanie przeciwzapalne, zmniejsza obrzęki i miejscowe przekrwienie
- zwiększa siły obronne organizmu, co umożliwia skuteczną likwidację chorób infekcyjnych
- leczy trudno gojące się rany i oparzenia, odleżyny
- leczy stany zapalne błony śluzowej, paradontozę, zapalenie spojówek
- stosowana jest w chirurgii, zwłaszcza przy przeszczepach skórnych
- pomaga przy regeneracji organizmu po radioterapii i chemioterapii
- wzmacnia serce, poprawia i reguluje układ krążenia
- poprawia pamięć
- pomocna w leczeniu przerostu prostaty
- ma działanie wirusobójcze, grzybobójcze i bakteriobójcze.
W Rosji dostępny jest w aptekach gotowy preparat pod postacią soku oraz maści do użytku zewnętrznego.
W Polsce można zrobić specyfiki we własnym zakresie, stosując przepisy doc. A. Ożarowskiego.
Przepisy
Nalewka spirytusowa
Ściąć liście rośliny, umyć pod bieżącą wodą, owinąć w papier i przechowywać w lodówce 7 dni. Po tym czasie wycisnąć sok, przesączyć przez watkę do butelki i dodać 4/5 spirytusu do 1/5 objętości soku w celu konserwacji. Może stać w lodówce 1 rok. Można nim dezynfekować niewielkie skaleczenia, zranienia oraz okolice ran dużych.
Dla dzieci do użytku wewnętrznego
Używać miazgi z liści. Gdy roślina ma ponad rok, na 4 - 5 dni przed ścięciem nie należy jej podlewać. Po ścięciu umyć pod bieżącą wodą, lekko osuszyć i pozostawić w lodówce 5-6 dni. Następnie dokładnie zemleć, przetrzeć przez sitko i zmieszać z płynnym miodem pszczelim w stosunku jedna część żyworódki na cztery części miodu. Dodać cytryny lub nieco cukru waniliowego w celu poprawy smaku i zapachu. Przechowywać w suchym i chłodnym miejscu lub w lodówce nie dłużej niż 3 dni.
Dzieciom podaje się lek od 7 roku życia - 1 łyżeczkę 2-3 razu dziennie po wystąpieniu symptomów choroby tj. anginy, nieżytu gardła, migdałków, krtani, zapalenia jamy ustnej lub dziąseł, zapalenia oskrzeli, płuc, zapaleniu ucha środkowego oraz innych chorób infekcyjnych. Można też stosować profilaktycznie 1-2 łyżeczek dziennie a po 2 - 3 mies. zrobić przerwę na 3 - 4 tyg.
Dla dorosłych i dzieci starszych od 12 roku życia dzienna dawka do stosowania wewnętrznego wynosi 6 łyżeczek tj. 3 x dziennie 1 łyżeczkę na pół godz. przed posiłkiem i 1 łyżeczkę półtorej godz. po posiłku lub 2 łyżeczki pół godz. po posiłku. Profilaktycznie w celu utrzymania organizmu w stanie odporności na choroby infekcyjne, należy przez 7 dni podawać 2 x 1 łyżeczkę soku a potem 1 x w tyg. 3 - 4 łyżeczki przez jeden dzień. Objawy choroby ustępują dość szybko - w czasie 4 - 5 dni a wysoka temperatura powraca do normy po 3 dniach.
Do ucha
Wkrapla się sok lub wprowadza wacik z sokiem.
Maść z żyworódki
Można przyrządzić samemu. Miesza się w tym celu 40 ml soku, 60 g bezwonnej lanoliny (tłuszcz wyrabiany z wełny owiec ), 0.25 g Furazolidonu (lek bakteriostatyczny ), 0.25 g Novocainy (lek znieczulający ). O ile nie dysponujemy farmaceutycznymi specyfikami - roztopić około 10 dkg świeżego niesolonego smalcu i gdy jest ciepły (nie gorący), dobrze wymieszać go z 1 łyżką soku przesączonego przez płótno. Wcierać bądź nakładać maść na zmienioną chorobowo skórę ( można założyć opatrunek z gazy). Uwaga - ze względu na brak możliwości zrobienia tego typu maści z zachowaniem warunku sterylności, nie należy stosować jej na czyste czy zainfekowane rany.
Do ich leczenia można używać czystego soku z liści wyciśniętego jałowym gazikiem lub po zdjęciu błonki pokrywającej liść położyć go bezpośrednio na ranę. Identycznie leczymy oparzenia II stopnia, trudno gojące się rany, owrzodzenia podudzi, owrzodzenia cukrzycowe wokół kostek, owrzodzenia podudzi (niesztowice), żylaki odbytu.
Maść można stosować w leczeniu :
- oparzeń I stopnia, można też użyć czystego sok lub miazgi z liści rośliny
- wykwitów alergicznych i ukąszeń przez owady
- zapaleniach grzybiczych skóry, paznokci
- wszelkich zmian chorobowych skóry, tam gdzie jest obrzęk, przekrwienie i stan zapalny
W pękaniu naskórka dłoni, pękaniu rogowaciejącego naskórka stóp, smarować wieczorem skórę i potem nałożyć bawełniane rękawiczki (skarpetę).
Krople do nosa uszu i gardła
Zmiażdżyć listek uprzednio dobrze wypłukany, wycisnąć przez sterylną gazę sok i zakroplić po 1 kropli do oczu dwa razy dziennie. Pieczenie szybko ustąpi. Kroplami można też zakroplić nos stosując po 2 krople 2 x dziennie. Ulga nastąpi bardzo szybko, infekcja i stan zapalny minie ale należy zakraplać jeszcze 3-4 dni. Przy bólu i szumie w uszach w infekcyjnym zapaleniu trąbek słuchowych Eustachiusza, stosować 2-3 krople i ból powinien natychmiast ustąpić. Następnie należy natrzeć okolice uszu i skroni sokiem.
Spirytus żyworódkowy
Około1/4 szklanki soku łączymy z jedna szklanką spirytusu salicylowego, przelewamy do małych buteleczek. W łupieżu, zapaleniu łojotokowym skóry głowy co drugi dzień wieczorem wcieramy wacikiem roztwór w skórę i włosy. Spirytusem żyworódkowym można również dezynfekować małe zranienia, okolice dużych ran oraz przemywać plecy chorych długo przebywających w łóżku aby nie nastąpiły odleżyny.
Macerat przygotowany na zimno
Macerat z żyworódki stosujemy profilaktycznie w celu poprawienia odporności organizmu na zachorowania. Dwie łyżki pociętych na drobno liści żyworódki zalewamy jedną szklanką przegotowanej wody o temperaturze pokojowej i pozostawiamy na 12 godz. Wyciąg zażywamy trzy razy dziennie przed posiłkiem po pół szklanki przez 8 dni. Można też profilaktycznie zjadać codziennie 2-3 liście co zabezpieczy nas przed infekcjami gardła, grypą i wzmocni odporność organizmu.
Uwaga - do sporządzanie powyższych mikstur nie należy zgniatać liści metalem. Można to zrobić narzędziami szklanymi bądź plastikowymi.
Zastosowanie w wybranych schorzeniach
Brodawki
Nasączyć watkę umoczoną w soku lub nalewce spirytusowej. Na noc nałożyć opatrunki z watką nasączoną w soku lub położyć liść. Zabieg powtarzać aż do usunięcia brodawek.
Pęknięcia sutków
Kilka razy dziennie przemyć popękane sutki sokiem. Można też przemyć watką nasączoną w spirytusie żyworódkowym.
Żylaki odbytu w stanie zapalnym
Obrać 2-3 liście z błonki, wsunąć w odbyt. Na podstawie relacji moich pacjentów można sądzić, że efekt działania liści jest rewelacyjny.
Trądzik grudkowy skóry twarzy i zapalenie łojotokowe
Dwa razy dziennie przemywać twarz wacikiem nasączonym spirytusem żyworódkowym.
Egzema (wyprysk)
Zmienione chorobowo miejsce przetrzeć kilka razy dziennie wacikiem nasączonym wyciśniętym sokiem z liści.
Oparzenia II stopnia
Leczymy je tylko świeżym sokiem, pamiętając o zachowaniu jego sterylności. Nie należy używać nalewki spirytusowej. Po naniesieniu soku na skórę, ból ustępuje już po kilku minutach.
Przewlekłe zmiany ropiejące skóry, odleżyny, cukrzycowe zmiany troficzne skóry kostek Na noc należy przyłożyć kompres nasączony sokiem. Rano i w południe należy smarować zmienione chorobowo miejsca sokiem lub nalewką na spirytusie. Ponadto pić sok ( nie nalewkę ) po 20 kropli trzy razy dziennie z wodą i do tego pić trzy razy dziennie po 20 kropli wyciągu kasztanowca (lek dostępny w aptekach ). Można taką kurację stosować w zmianach troficznych skóry w przewlekłym zarostowym zapaleniu naczyń ( choroba Buergera ).
Łupież
Wcierać we włosy sok przy pomocy wacika dwa razy dziennie lub tylko na noc. Można też użyć świeży liść namoczony w spirytusie czystym lub salicylowym.
Bóle reumatyczne
W bolące miejsca wcierać sok lub nalewkę spirytusową rano i wieczorem. Pić też tylko sok po 20 kropli trzy razy dziennie na wodę, a jeśli już nalewkę, to tylko na czystym spirytusie. Zamiast kropli można zjadać kawałek świeżego liścia, odpowiadającego dawce 20 kropli.
Zapalenia stawów
Rano i na noc przykładać kompres umoczony w soku lub nalewce spirytusowej na chore stawy. Nie zakładać na kompres folii o ile używamy nalewki. spirytusowej.
Bóle głowy
Rano i wieczorem, smarować sokiem lub nalewką spirytusową czoło i skronie. Do tego pić sok dwa razy po 20 kropli na wodę w razie potrzeby lub zjadać kawałek liścia odpowiadający dawce 20 kropli.
Katar zwyczajny, sienny, przewlekły naczynioruchowy
Wkraplać sok do nosa po kilka kropli (dzieciom po 2 krople) kilka razy dziennie. Nie stosować nalewki spirytusowej. Przy chronicznym katarze kuracja może potrwać dłużej.
Angina
Kawałek liścia należy żuć powoli kilka razy dziennie po jedzeniu. Choroba powinna ustąpić po dwóch dniach. Tak samo należy postępować przy utracie głosu i chrypce, ale w tych wypadkach kuracja może potrwać nieco dłużej.
Krwawienie z dziąseł
Po wykluczeniu szkorbutu ( niedobór w diecie wit.C) rano i wieczorem bardzo powoli żuć liść i trzymać potem w ustach 15 min. Jama ustna może zdrętwieć na około 30 min ale dolegliwość ta ustąpi samoistnie.
Ciekawostki
W Meksyku, Brazylii i Peru, liści żyworódki jako leku używa się na wiele sposobów. Roztarte i zmieszane z rumem lub olejem palmowym stosuje się przy gorączce i bólach głowy a z krochmalem przy zapaleniu cewki moczowej. Kilka kropli soku wyciśniętego z liści i zmieszanego z mlekiem stosuje się przy bólach ucha a ze szczyptą soli przy zapaleniach oskrzeli. Macerat z liści ( ugniecone i zalane wodą na noc) używa się na zgagę przy istniejącej nadkwasocie żołądka a liście pieczone na owrzodzenia, ukąszenia przez owady. Herbatę z liści pije się przy wewnętrznych stłuczeniach, złamaniach kości oraz dolegliwościach jelitowych. (od autora - nie znalazłem w literaturze bardziej precyzyjnego opisu sposobu leczenia tymi metodami ).
Opis działanie tej rośliny zamieszczam w tym cyklu opracowań z powodu jej szczególnych walorów leczniczych. Roślina ta jest łatwa w hodowli w warunkach domowych i bardzo plenna. Przepisy, które tutaj zamieszczam są unikalne i dostosowane do standardu stosowania we współczesnej medycynie.
Andrzej Janus
Autor jest lekarzem, absolwentem WAM. Jak mówi o sobie:w 2001r zaprzestałem wykonywania zawodu lekarza medycyny akademickiej i całkowicie poświęciłem się medycynie naturalnej. Obecnie moja praca polega na przekazywaniu ludziom swojej wiedzy, wdrażaniu w życie zasad szeroko rozumianej profilaktyki oraz przywracaniu równowagi w wewnętrznym środowisku organizmu.
