Ten powszechnie znany krzew o charakterystycznym zapachu, od wieków uważany jest za niezwykle cenną roślinę leczniczą oraz magiczną.
CZARNY BEZ – ROŚLINA MAGICZNA
- Dla Germanów czarny bez (Sambucus nigra) był siedzibą bogini Holda (albo Holla), która była opiekunką roślin i zwierząt. Dlatego składano jej ofiary pod krzewami bzu.
- W nordyckiej mitologii kojarzono krzew czarnego bzu z boginią miłości Freyą.
- Szczególną rolę odgrywało oddawanie czci czarnemu bzu przez Celtów. W ich kalendarzu ten święty krzew był trzynastą i ostatnią rośliną roku.
- W Skandynawii, gdzie zima długo trwa, a ludzie nie mieli pod dostatkiem jedzenia, czczono boginię Holle. Było w zwyczaju, że kto chce ułamać gałąź z „drzewa Holle”, czyli czarnego bzu, ten musi Panią Holle prosić o pozwolenie.
- Według legendy, Maria, matka Jezusa, uciekając do Egiptu, odpoczywała pod krzewem bzu. Stąd wziął się ludowy zwyczaj zdejmowania kapelusza przed każdym czarnym bzem, jak przed świętym obrazem.
- Czarny bez sadzono dla ochrony przed złymi duchami oraz przed piorunami. Według starych wierzeń, kiedy posadzona na grobie gałąź czarnego bzu zaczynała rosnąć, znaczyło to, że zmarły odnalazł wreszcie swój spokój.
- Według legendy, krzyż Jezusa był zrobiony z drewna czarnego bzu, a Judasz powiesił się właśnie na bzie.
CZARNY BEZ – RÓŻNORODNE ZASTOSOWANIE
- Tkaninom albo skórom sok z jagód czarnego bzu nadaje – w zależności od stężenia – czerwone, czarne albo niebieskie odcienie.
- Kora bzu barwi na czarno, zaś liście dają głęboką zieleń. Damy należące do rzymskiej arystokracji barwiły swoje włosy sokiem z czarnego bzu, który działał przy okazji pielęgnująco i wzmacniająco.
- Świeże gałęzie czarnego bzu zawieszano w pomieszczeniach dla ochrony przed muchami.
- Czarny bez służył też do zabawy. W dawnych czasach, zwłaszcza chłopcy, używali gałęzi i pędów bzu do wyrobu strzał do łuku, ale też robili z nich fujarki albo dmuchawki, a niedojrzałe jagody służyły im, jako pociski.
CZARNY BEZ – ROŚLINA LECZNICZA
Już w czasach starożytnych uważano tę roślinę za cenne lekarstwo, a i dzisiaj jest czarny bez jednym z najbardziej popularnych domowych leków. Jego substancje aktywne znajdują się w korzeniach, liściach, kwiatach i jagodach. Wspomaga on system odpornościowy, skutecznie działa, jako środek oczyszczający krew, używany jest do regulowania układu pokarmowego oraz łagodzenia bólu. Przede wszystkim stosowany jest z powodzeniem przy gorączce oraz chorobach przeziębieniowych. Zawiera bardzo dużo witaminy C, a także cukry, pektyny, garbniki, sole mineralne, enzymy, biopierwiastki (jod), kwasy organiczne i glikozydy antocyjanowe. Owoce są źródłem potasu, sodu, wapnia, chloru, fosforu, a także selenu.
- Na przeziębienie i gorączkę
Napar z kwiatów albo sok z jagód jest wszechstronnym lekarstwem na przeziębienie. Działa silnie napotnie, a przez to obniża szybko gorączkę. Ma też działanie wykrztuśne, wzmacnia śluzówkę dróg oddechowych i zapobiega rozprzestrzenianiu się bakterii. Działanie przeciwbólowe łagodzi towarzyszące przeziębieniom bóle gardła i głowy. Właściwości przeciwzapalne wspomagają pokonanie infekcji.
- Na pracę nerek i trawienie
Napar z kwiatów albo owoców czarnego bzu korzystnie wpływa na układ moczowy i trawienny. Zawarte w kwiatach i owocach związki regulują trawienie, działają moczopędnie oraz lekko przeczyszczająco. Pomagają przy problemach z nerkami oraz skłonnościach do zaparć.
- Na skórę
Napary z czarnego bzu, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, skutecznie pomagają w pielęgnacji skóry. Mogą to być okłady albo parówki. Napar z kwiatów działa na umytą skórę twarzy jak tonik.
- Na cellulit
Występująca w dużych ilościach witamina C wzmacnia tkankę łączną oraz włókna kolagenowe. Składniki przeciwzapalne zapewniają uszczelnienie i elastyczność naczyń włosowatych. Dobre wyniki w wygładzaniu skóry daje działanie kompleksowe: kąpiele w odwarach z owoców, picie naparu z kwiatów oraz masowanie ciała olejkiem z czarnego bzu.
- Na oczyszczenie organizmu z toksyn
Właściwości napotne, przeczyszczające oraz moczopędne czarnego bzu skutecznie przyczyniają się do usuwania z organizmu toksyn oraz szkodliwych substancji – produktów przemiany materii. Pomagają również przy odchudzaniu.
- Na wzmocnienie systemu odpornościowego
Substancje zawarte w czarnym bzie, w tym prowitamina A, wzmacniają system odpornościowy i regulują przemianę materii. Silne działanie czarnego bzu, jako antyoksydantu zapobiega rozwojowi nowotworu skóry, jelit, piersi oraz płuc. Opóźnieniu ulegają procesy starzenia skóry.
CZARNY BEZ W KUCHNI
Czarny bez znajdował od niepamiętnych czasów i nadal znajduje zastosowanie nie tylko w apteczce, jako cenny lek, ale również w kuchni.
Można go używać do wyrobu soku, syropu z kwiatów, galaretek, kisieli, marmolady, lemoniady. Smaczne są kwiaty zapiekane w cieście naleśnikowym albo dodane do ciasta drożdżowego. Nie należy tylko sporządzać z jagód bzu nalewek i win, ze względu na zawartość w nich szkodliwego glikozydu sambunigryny.
UWAGA!
Poza bardzo cennymi składnikami czarny bez zawiera także substancje szkodliwe. Są one zgromadzone w świeżych, zielonych częściach rośliny oraz w korzeniach i nasionach. Dlatego nie należy spożywać niedojrzałych lub świeżo zerwanych owoców bzu!. Owoce powinny być suszone bądź przetworzone. Niestety, trujące właściwości glikozydów nie ulegają neutralizacji w wysokiej temperaturze – nie wystarczy więc ich gotowanie. Na szczęście, przerabiając kwiaty i jagody czarnego bzu domowymi sposobami, można uniknąć zagrożenia usuwając wszystkie części zielone rośliny.
Biorąc pod uwagę niezwykle cenne właściwości czarnego bzu, ten warunek nie wydaje się zbyt ciężki do spełnienia.
tekst i foto olabloga.pl
