Zioła fascynowały od zawsze. Zarówno ze względu na swoje właściwości lecznicze, uzdrawiające, jak i mniej znane ogółowi – szkodzące ludzkiemu zdrowiu i innych istot żywych. Dzisiaj wiedza o właściwościach i zastosowaniu roślin jest ogólnie dostępna każdemu dociekliwemu człowiekowi, interesującemu się zielarstwem. Na opakowaniach umieszczane są szczegółowe informacje o skutkach ubocznych stosowanych ziół i leków. Czasami ilość wypunktowanych przeciwwskazań przewyższa tę, która ma tak naprawdę leczyć. Wyobraźmy sobie jak ogromną intuicją musiały być obdarzone kobiety leczące ziołami w zamierzchłych czasach. Wiedza przekazywana była ustnie z pokolenia na pokolenie. Osoba zbierająca zioła żyła w ogromnej przyjaźni z Naturą, która na każdym kroku ukazywała człowiekowi swą moc. Musiał istnieć specyficzny ponadświadomy ‘język’, którym posługiwały się znachorki i zielarki, a dlatego, że znały tajemnice niedostępne dla innych nazywane były często czarownicami. Dzisiaj chcę przedstawić rośliny, do których należy podchodzić z dużą dozą ostrożności. Choć wiele z nich stosowanych jest powszechnie, często są hodowane we własnych ogródkach – ich niekorzystne, w przypadku przedawkowania nawet trujące działanie, nie jest powszechnie znane. Zanim więc przystąpimy do samodzielnego zbioru ziół proponuję zapoznać się z poniższą listą. Jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości – zwróćcie się do zielarza, zielarki. Przed zastosowaniem uważnie czytajcie ulotki, ewentualnie opisy na opakowaniach. Zioła są, bowiem, podobnie jak te tabletkowe, lekami zawierającymi nierzadko silnie działające substancje czynne.
Pamiętajmy jednak, że skutki uboczne ziół mogą wynikać jedynie z niewłaściwego ich stosowania a zażywanie zgodnie z zaleceniem zielarki (zielarza), czy lekarza – mają na celu przywrócenie zdrowia.
Aloes drzewiasty – aloe arrescens i aloe vera
Nie stosujemy w zapaleniu i owrzodzeniu jelita grubego, zapaleniu ślepej kiszki i kłębków nerkowych, w ciąży, w czasie miesiączkowania oraz bezpośrednio po operacjach przewodu pokarmowego, w żylakach odbytu, w okresie kamienia (może działać przeczyszczająco na dziecko).
Aminek egipski – ammi visnaga
Wyciągi po wielokrotnym i długotrwałym stosowaniu powodują objawy nietolerancji i nudności, brak łaknienia, bóle głowy, świąd, czasem bezsenność.
Aminek większy – ammi majus
Nie stosujemy w ciąży, poważnych zaburzeniach krążenia, zapaleniu wątroby nerek. Większe dawki powodują ogólne osłabienie, ból głowy, nudności, wymioty, bezsenność, uszkodzenie wątroby, zapalenie trzustki i błony śluzowej żołądka. Podczas używania należy unikać słońca i naświetlań promieniami nadfioletowymi, gdyż może wystąpić obrzęk, przekrwienie skóry i pęcherze.
Arcydzięgiel litwor – archangelica officinalis
Nie wskazane w ostrym nieżycie żołądka i jelit, w zaawansowanej chorobie wrzodowej, w okresie ciąży, miesiączkowania i bezpośrednio przed porodem. Wskazana ostrożność przy wrażliwości na promienie nadfioletowe oraz w zapaleniu kłębków nerkowych i wyrostka robaczkowego.
Arnika górska – arnica montana
Stosować w porozumieniu z lekarzem. Wewnętrznie – nie stosować w stanie zapalnym żołądka i jelit, krwawieniach w przewodzie pokarmowym, stanach pozawałowych, podczas leczenia glikozydami naparstnicowymi lub strofantyną. Zbyt duże dawki powodują ból głowy i brzucha, wymioty, biegunkę, osłabienie oddechu i pracy serca, zwężenie źrenic, omdlenia. Zewnętrznie – unikać stosowania na otwarte rany, stany zapalenie skóry, oparzenia III stopnia, rozległe otarcia naskórka (może wystąpić podwyższenie temperatury, zropienie).
Barszcz Sosnowskiego
Barszcz niczym gigantyczny koper tyle tylko, że ma większe liście i białe kwiaty. Roślina niebezpieczna dla ludzi i zwierząt. Osiąga nawet 4 metry wysokości. Sok barszczu jest parzący, a sama roślina trująca i silnie alergizująca. Przeniesienie najmniejszej ilości soku do oczu może spowodować przejściową lub nawet permanentną ślepotę. Należy spodziewać się zapalenia skóry, pojawią się pęcherze, może dojść do zapalenia spojówek. Problemy skórne przypominają oparzenie, proces gojenie jest trudny i długotrwały.
Barwinek mniejszy – vinca minor
Silnie działa – stosować w porozumienia z lekarzem. Nie wskazane w ciąży i zwiększonym ciśnieniu śródczaszkowym. W większych dawkach powoduje ból kończyn i odbytu w obrębie miejsc z żylakami oraz nudności.
Biedrzeniec mniejszy – pimpinella saxifraga
Przy większych dawkach wyciągu z korzenia może wystąpić skurcz macicy, grożący poronieniem u kobiet ciężarnych.
Bieluń dziędzierzawa – datura strmonium
Silnie działa stosować jedynie w porozumieniu z lekarzem. Nie wskazany w nadczynności tarczycy, częstoskurczach, w gruczolaku stercza, zaawansowanej miażdżycy, w organicznym zwężenie odźwiernika, jaskrze. Może wystąpić suchość błon śluzowych, wzrost ciśnienia śródocznego, przyspieszenie pracy serca, halucynacje, zaburzenia oddechu, konwulsje.
Bluszcz pospolity – hedera helix
Przetwory należy stosować ostrożnie, mogą wystąpić podrażnienia żołądka i jelit, wymioty, biegunki.
Bobrek trójlistkowy – menyanthes trifoliata
Duże dawki powodują mdłości, wymioty, biegunkę
Borówka brusznica – vaccinium vitis idaea
Duże dawki wyciągów z liści powodują wymioty, stany pobudzenia, kurcze, mogą też drażnić żołądek i powodować zaparcia.
Borówka czernica – vaccinium myrtillus
Liście należy stosować przez krótki okres czasu, stosowane przez wiele tygodni mogą spowodować spadek wagi, anemię, a nawet żółtaczkę.
Bukwica zwyczajna – betonica officinalis
Przy zbyt dużych dawkach występują zaparcia i podrażnienia przewodu pokarmowego.
Bylica piołun – artemisia absinthium
Stosować w porozumienia z lekarzem. Przetwory należy stosować ostrożnie i tylko krótki czas, nie przekraczać zalecanych dawek. Przeciwwskazania: krwawienia w przewodzie pokarmowym, ostre stany nieżytowe błon śluzowych żołądka i jelit, żylaki odbytu, miesiączkowanie, ciąża Przy często powtarzanych większych dawkach występują zawroty głowy, zwiększenie agresywności, kurcze epileptyczne, u kobiet krwawienia maciczne, a nawet poronienia.
Bylica pospolita – artemisia vulgaris
Nie przekraczać zaleconych dawek. Przeciwwskazania: ostry nieżyt żołądka i jelit, stan zapalny wyrostka robaczkowego, okres miesiączkowania, ciąży i karmienia (pobudzają krwawienia miesiączkowe).
Centuria pospolita (tysiącznik) – centaurium minus
Duże dawki mogą wywołać ból żołądka, nudności, wymioty.
Chmiel zwyczajny – humulus lupulus
Bardzo rzadko, jedynie w przypadku nadwrażliwości na chmiel, może wystąpić reakcja alergiczna zarówno przy dotykaniu, jak podaniu doustnym.
Chrzan pospolity – armoracia lapathifolia
Nie należy zbyt długo pozostawiać okładów z chrzanu na skórze, gdyż może to spowodować uszkodzenie skóry, pęcherze, stany zapalne i stany ropne.
Cis pospolity – Taxus baccata L.
Ma właściwości trujące. Toksyczne są wszystkie części rośliny (zwłaszcza igły i nasiona), poza charakterystyczną, czerwoną osnówką nasienia. Trucizna uszkadza serce, nerki i ośrodkowy układ nerwowy, u kobiet w ciąży wywołuje poronienie.
Czosnek – allium sativum
Nie jest wskazany przy niskim ciśnieniu krwi, w ostrym nieżycie żołądka i jelit oraz dla matek karmiących.
Ciemiężyca biała – veratrum album
Silnie działa stosować jedynie w porozumieniu z lekarzem. Przeciwwskazania: zatrucie glikozydami, podciśnienie, zwężenie aorty, nerwiak przyzwojowy. Należy zachować ostrożność w przewlekłej mocznicy, zawale mięśnia sercowego i zaburzeniach krążenia. Dość często występuje po podaniu ślinotok, nudności, wymioty, zawroty głowy, ogólne osłabienie, przy większych dawkach porażenie oddechu, zapaść.
Dąb szypułkowy – quercus robur
Nie stosować wewnętrznie samej kory, jedynie w mieszankach.
Doględa wielka – grindelia robusta
Nie stosować w ostrych stanach zapalnych przewodu pokarmowego i jelit. Duże dawki mogą podrażnić nerki i drogi moczowe, obniżyć ciśnienie i spowolnić oddech.
Drapacz lekarski – cnicus benedictus
W zbyt dużych dawkach wywołuje wymioty, nudności i biegunki.
Dymnica pospolita – fumaria officinalis Stosować w porozumieniu z lekarzem. Przeciwwskazania: okres ciąży, ostre zapalenie żołądka, choroba wrzodowa, jaskra. Zwiększa kurczliwość mięśni macicy, podwyższa ciśnienie krwi, przy zbyt dużych podawanych często dawkach występuje podrażnienie przewodu pokarmowego, wymioty i uszkodzenia oczu zbliżone objawowo do jaskry.
Dziurawiec zwyczajny – hypericum perforatum
Nie stosować w przypadkach nadwrażliwości na promienie nadfioletowe, wysokiej gorączki, poważnych uszkodzeniach wątroby i nerek. Zbyt długie korzystanie z promieniowania nadfioletowego (słońce, solarium) powoduje zaczerwienienia skóry, pęcherze, wewnętrzne krwawienie i osłabienie.
Fiołek trójbarwny – viola tricolor
Zalecana ostrożność w wielopłytowości, w zakrzepicy pourazowej, zawansowanej miażdżycy.
Glistnik (jaskółcze ziele) – chelidonium majus
Silne działanie – stosować w porozumieniu z lekarzem. Przeciwwskazania: okres ciąży, ostre zapalenie żołądka, choroba wrzodowa, jaskra. Zwiększa kurczliwość mięśni macicy, podwyższa ciśnienie krwi, przy zbyt dużych dawkach podawanych często występuje podrażnienie przewodu pokarmowego, palenie w przełyku i jamie ustnej, bóle brzucha, nudności, wymioty i uszkodzenia oczu zbliżone objawowo do jaskry.
Głóg dwuszyjkowy – crataegus oxyacantha
Unikać przy niskim ciśnieniu.
Gorczyca czarna – brassica nigra
Zbyt duże dawki przyjęte doustnie powodują stan zapalny błon śluzowych żołądka i jelit, uszkodzenie kłębków nerkowych, krwiomocz i białkomocz, nawet zbyt częste spożywanie dużej ilości ostrej musztardy (zawiera gorczycę) może prowadzić do uszkodzeń gruczołu krokowego lub powstania wola.
Gorzknik kanadyjski – hydrastis canadensis
Stosować tylko na polecenie lekarza, po dawkach leczniczych mogą wystąpić nudności, wymioty, ból głowy, bezsenność, ucisk w piersiach. Długotrwałe przyjmowanie wywołuje stan pobudzenia, halucynacje i omdlenia.
Goryczka żółta – gentiana lutea
Przeciwwskazania: ostry nieżyt żołądka, wrzody krwawienia w przewodzie pokarmowym. Przy dużych dawkach może wystąpić przekrwienie błony śluzowej żołądka, bóle brzucha i głowy, nudności, wymioty.
Jałowiec pospolity – juniperus communis
Nie stosować w przypadku stanów zapalnych jelit, nerek i wyrostka robaczkowego, w końcowym okresie ciąży, chorobie wrzodowej, w czasie po operacjach przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, w marskości wątroby. Duże dawki owoców i wyciągów z nich uszkadzają nerki.
Janowiec barwierski – genista tinctoria
Stosować w porozumieniu z lekarzem. Przeciwwskazania: nadciśnienie, ostre zapalenie żołądka, jelit, wyrostka robaczkowego i nerek, ciąża, nadczynność tarczycy. Po spożyciu wysokich dawek mogą wystąpić kurcze, wymioty, nudności.
Jarząb pospolity (jarzębina) – sorbus aucuparia
Świeże owoce mogą wywołać wymioty i biegunkę, suszone owoce i wyciągi nie wykazują działań ubocznych.
Jemioła pospolita – viscum album
Stosować w porozumieniu z lekarzem. Zbyt duże dawki mogą wywołać wymioty, kolki, majaczenia i drgawki.
Kalina koralowa – viburnum opulus
Stosować w porozumieniu z lekarzem. Duże dawki powodują nudności i inne objawy toksyczne.
Kasztanowiec – aesculus hippocastanum
Nie stosować w przypadku ostrej niewydolności nerek i w czasie ciąży. Zbyt duże dawki mogą wywołać nudności i wymioty.
Kolendra siewna – coriandrum sativum
Przy długim spożywaniu owoców następuje niedobór witaminy B1.
Konwalia majowa – convallaria majalis
Stosować tylko w porozumieniu z lekarzem. Nie wskazana: zwyrodnienia mięśnia sercowego, zwężenie lewego ujścia żylnego, zawał. Należy zachować ostrożność w podawaniu w przypadku miażdżycy, bezpośrednio po zawale serca, oraz po stosowaniu naparstnicy.
Kopytnik pospolity – asarum europaeum
Stosować w porozumieniu z lekarzem. Wskazana ostrożność u kobiet w czasie ciąży i przy ostrym nieżycie żołądka. Zbyt duże dawki powodują nudności, podrażnienie żołądka, wymioty, biegunkę, u kobiet w ciąży może nastąpić poronienie.
Kosaciec niemiecki – iris germanica
Napary i odwary z kłącza mogą powodować wymioty i biegunki.
Kruszyna pospolita – rhamnus frangula
Przeciwwskazania: zapalenie i owrzodzenia jelita grubego, stan zapalny wyrostka robaczkowego i kłębków nerkowych, bezpośrednio po operacjach przewodu pokarmowego, żylaki odbytu, okres miesiączkowania, ciąża, okres karmienia (u dziecka może wystąpić rozwolnienie).
Krzyżownica wirginijska (senega) – polygala senega
Nie stosować w przypadku ostrego nieżytu żołądka i jelit, krwawienia w przewodzie pokarmowym i wczesnych stanach pooperacyjnych. Duże dawki powodują nudności, wymioty, biegunkę.
Lnica pospolita – linaria vulgaris
Zbyt duże dawki powodują nudności i biegunkę.
Lukrecja gładka – glycyrrhiza glabra
Większe dawki przyjmowane dłuższy czas powodują występowanie obrzęków i zawroty głowy.
Lulek czarny – hyoscyamus niger
Silne działanie – stosować tylko w porozumieniu z lekarzem. Przeciwwskazania: nadczynność tarczycy, częstoskurcz, gruczolak stercza, zaawansowana miażdżyca, organiczne zwężenie odźwiernika, jaskra. Nawet w dawkach leczniczych może wystąpić suchość błon śluzowych, wzrost ciśnienia śródocznego, przyspieszenie pracy serca, halucynacje, zaburzenia oddechu, konwulsje.
Mak polny – papaver rhoeas
Odwary kwiatów w zbyt dużych dawkach mogą spowodować nudności i senność.
Marzanka wonna – asperula odorata
Dawki lecznicze stosowane przez krótki czas (do2 tygodni) nie są szkodliwe. Wskazana ostrożność przy niewydolności wątroby i nerek. Duże dawki powodują krwawienia wewnętrzne, porażenia mięśni gładkich, uszkadzają wątrobę, mogą wystąpić też nudności i ból głowy.
Marzanna barwierska – rubia tinctorum
Nie wskazana w przypadku zapalenia kłębków nerkowych, choroby wrzodowej żołądka, osłabienia czynności nerek wywołanego zakażeniem drobnoustrojowym zapalenia lub przerostu ścian przewodów moczowych.
Mącznica lekarska – arctostaphylos uva ursi
Duże dawki mogą spowodować objawy przewlekłego zatrucia, wymioty, stan pobudzenia, kurcze, niedokrwistość, podrażniać żołądek i wątrobę. Przeciwwskazane: okres ciąży, stany pooperacyjne nerek i przewodu pokarmowego, zaawansowany zanikowy nieżyt błony śluzowej żołądka, niedokrwistość.
Męczennica cielista – passiflora incarnata
Duże dawki powodują silny ból głowy i czasem zaburzenia wzroku.
Miłek wiosenny – adonis vernalis
Stosować w porozumieniu z lekarzem. Zbyt duże dawki powodują nudności, wymioty, zwolnienie akcji serca.
Mydlnica lekarska – saponaria officinalis
Należy unikać w krwawieniach i krwotokach w przewodzie pokarmowym, ostrych nieżytach żołądka i jelit, po operacjach jelit, dróg żółciowych i moczowych. Duże dawki powodują nudności, wymioty, biegunkę.
Naparstnica wełnista – digitalis lanata i Naparstnica purpurowa – digitalis purpurea
Silne działanie – stosować w porozumieniu z lekarzem. Przeciwwskazania: częstoskurcz komorowy, nadczynność tarczycy. Przedawkowanie powoduje bóle i zawroty głowy, utratę świadomości, zaburzenia przewodu pokarmowego, nudności, wymioty, biegunkę, zaburzenia widzenia, zaburzenia sercowe.
Nostrzyk żółty – melilotus officinalis
Wskazana ostrożność przy niewydolności wątroby i nerek. Duże dawki powodują nudności, wymioty, ból głowy, niemoc płciową, krwawienia wewnętrzne, porażenia mięśni gładkich, lekkie stany narkotyczne.
Orzech włoski – juglans regia
Przetwory z liści i naowocni w zbyt dużych dawkach mogą powodować nudności i zaparcia.
Ostróżka polna – delphinium conslida
Silnie trująca – nie stosować.
Ostryż długi i Ostryż jawajski (kurkuma) – curcuma longa i curcuma xanthorrhiza
Stosować w porozumieniu z lekarzem. Nie wskazany w przypadku uszkodzenia i marskości wątroby, stanu ropnego pęcherzyka żółciowego, niedrożności dróg żółciowych.
Pieprzowiec roczny ( papryka ) – capsicum annum
W lecznictwie stosowany zewnętrznie, nie stosować przy zapaleniach skóry, przy otwartych ranach i oparzeniach.
Pierwiosnek lekarski – primula officinalis
Przeciwwskazania: nieżyt żołądka i jelit, krwawienia w przewodzie pokarmowym i wczesne stany pooperacyjne. Duże dawki powodują nudności, wymioty, biegunkę czasem uczulenie.
Pietruszka zwyczajna – petroselinum sativum
Należy być ostrożnym przy stosowaniu owoców (nasion) pietruszki u małych dzieci i kobiet w czasie ciąży. Duże dawki wyciągu z owoców powodują skurcz macicy, a nawet krwawienia, oraz uszkodzenie błon śluzowych przewodu pokarmowego.
Pięciornik gęsi i pięciornik kurze ziele – potentilla anserina i potentilla erecta
Większe dawki mogą powodować nudności i zaparcia.
Pokrzywa zwyczajna – urtica dioica
Bardzo rzadko przy dużych dawkach u niewielu osób występują reakcje alergiczne, podrażnienie żołądka, skąpomocz.
Połonicznik nagi – herniaria glabra
Nie podawać w przypadku zapalenia kłębków nerkowych, krwawieniach nieżytu żołądka i dwunastnicy, zmian nowotworowych w drogach moczowych.
Pokrzyk wilcza jagoda – atropa belladonna
Silne działanie – stosować tylko w porozumieniu z lekarzem. Przeciwwskazania: nadczynność tarczycy, częstoskurcz, gruczolak stercza, miażdżyca, organiczne zwężenie odźwiernika, jaskra. Może wystąpić suchość błon śluzowych, wzrost ciśnienia śródocznego, przyspieszenie pracy serca, halucynacje, zaburzenia oddechu, konwulsje.
Prawoślaz lekarski – althea officinalis
Stosowanie wyciągów przez długi czas może spowodować niedobór witamin, soli mineralnych, wskutek zahamowania przez śluz wchłaniania w przewodzie pokarmowym.
Przestęp biały – bryonia alba
Stosować jedynie w porozumieniu z lekarzem. Nawet w dawkach leczniczych może wywołać gwałtowne przeczyszczenie i wymioty, zawroty głowy, spadek temperatury, a nawet zapaść. Zewnętrznie wywołuje pęcherze.
Przęśl dwukłosowa – ephedra disachya
Silne działanie stosować tylko w porozumieniu z lekarzem.
Przeciwwskazania niewydolność serca, przerost prostaty, zaburzenia krążenia, nadciśnienie, dusznica bolesna, nadczynność tarczycy. Nawet w dawkach leczniczych może wystąpić bicie serca, uczucie lęku, drżączka, trudność w oddawaniu moczu, ból głowy, podwyższone ciśnienie, wymioty.
Rącznik pospolity – Ricinus communis
Należy do silnie trujących roślin. Jej nasiona zawierają rycynę śmiertelną dla człowieka w dawce powyżej 0,2 g – ilości zawartej w trzech nasionach rącznika
Rdest ptasi – polygonum aviculare
Przy dłuższym używaniu należy uzupełniać witaminę B1.
Róża dzika – rosa canina
Przeciwwskazania w kamicy szczawianowej w dużych dawkach przekraczających 3g dziennie. Zalecana ostrożność w zwiększonej krzepliwości krwi i skłonności do zakrzepów. Poza tym wyciągi nie wywierają szkodliwych działań.
Ruta zwyczajna – ruta graveolens
Nie wskazane w przypadku ciąży, w krwawieniach macicznych, obfitym i bolesnym miesiączkowaniu, nadkwaśności i niskim ciśnieniu. Wyciągi wywołują nadwrażliwość na promienie słoneczne, a przy dużych dawkach mogą wywołać poronienie. Po dotknięciu świeżego ziela osoby uczulone reagują pęcherzowym zapaleniem skóry.
Rzewień dłoniasty – rheum palmatum
Przeciwwskazania: zapalenie i owrzodzenie jelita grubego, stan zapalny wyrostka robaczkowego i kłębków nerkowych, bezpośrednio po operacjach przewodu pokarmowego, żylaki odbytu, ciąża, okres miesiączkowania i czas karmienia. W przypadku dłuższego stosowania mogą tworzyć się kamienie szczawianowe.
Rzodkiew czarna – raphanus sativus var.niger
Nie przyjmować na czczo, nie stosować w przypadku nieżytu żołądka, jelit i nerek, w stanie zapalnym wątroby.
Siwiec żółty – glaucium flavum
Nie wskazane przy niskim ciśnieniu. Stosowanie przez dłuższy czas może spowodować umiarkowany spadek ciśnienia, bardzo rzadko bóle głowy, mdłości.
Skrzyp polny – equisetum arvense
Po dłuższym stosowaniu występuje niedobór witaminy B1.
Stroiczka rozdęta – lobellia inflanta
Silne działanie – stosować w porozumieniu z lekarzem. Nie stosować w przypadku choroby wieńcowej nadciśnienia, nadczynności tarczycy, porażeniach ośrodka oddechowego. Może powodować nudności, wymioty, kaszel, przy zbyt dużych dawkach drgawki, zapaść.
Szakłak pospolity – rhamnus cathartica
Nie stosować w stanach zapalnych i owrzodzeniach jelita grubego, stanie zapalnym wyrostka robaczkowego i kłębków nerkowych, w czasie ciąży i miesiączkowania oraz bezpośrednio po operacjach przewodu pokarmowego i przy żylakach odbytu.
Szałwia lekarska – salvia officinalis
Większe dawki nie wskazane w ostrym nieżycie żołądka. Wyciągi podawane w dużych dawkach przez długi czas mogą wywołać nudności, wymioty, otępienie.
Szanta zwyczajna – marrubium vulgare
Duże dawki powodują spadek ciśnienia i zaburzenia rytmu serca.
Tymianek pospolity – thymus vulgaris
Wyciągi podawane w dużych dawkach przez długi czas mogą wywołać nudności, wymioty, zapalenie żołądka.
Wiązówka błotna – filipendula ulmaria
Zbyt duże dawki powodują podrażnienia przewodu pokarmowego i zaparcia.
Wrotycz pospolity – tanacetum vulgare
Stosować w porozumieniu z lekarzem. Nie stosować w nieżycie żołądka, jelit, nerek i wątroby, w czasie ciąży, nie podawać małym dzieciom i osobom starszym. Może nastąpić podrażnienie i przekrwienie błon śluzowych przewodu pokarmowego, macicy i nerek, a przy większych dawkach zawroty głowy, krwiomocz, kurcze, utrata świadomości.
Ziemowit jesienny – colchicum autumnale
Silne działanie – stosować w porozumieniu z lekarzem. Może wywołać nudności, wymioty, biegunkę i ból brzucha, szok, porażenie ośrodkowego układu nerwowego.
Żarnowiec miotlasty – sarothamnus scoparius
Silne działanie – stosować w porozumieniu z lekarzem. Przy większych dawkach występuje zwolnienie akcji serca, skurcze macicy, zaburzenia wzroku, poty, ból głowy.
Żywokost lekarski – symphytum officinale
Długotrwałe podawanie doustnie powoduje uszkodzenia wątroby.
Ziołolecznictwo i leki roślinne w fitoterapii – J. Muszyński
Ziołowa Apteczka Domowav – J. Muszyński
Prawie wszystko o ziołach – M. E. Senderski
Leki z Bożej Apteki. Dzieciom – J. Schulz, E. Uberhuber
Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie – A. Ożarowski, W. Jaroniewski
www.czarownice.com
