„Dieta a osobowość: powiedz mi, co jesz, a powiem Ci, kim jesteś” – brzmi jak tytuł nowego bestselleru o odchudzaniu? To jednak treść artykułu opublikowanego na łamach PLoS ONE na temat wpływu osobowości na zawartość talerza.
Wielu badaczy zajmowało się wpływem osobowości na zdrowie, długość oraz jakość życia. Naukowcy z Helsinek postanowili sprawdzić, czy osobowość wpływa również na preferencje żywieniowe i sposób odżywiania się. Psycholodzy zbadali 1680 osób (w tym 938 kobiet) urodzonych w latach 1934 – 1944. Badani wypełniali fińską wersję popularnego kwestionariusza osobowości, zwanego „Wielką Piątką”.Następnie zostali dokładnie zmierzeni i zważeni, dzięki czemu obliczono ich wskaźnik BMI. Dodatkowo wypełniali szczegółowe kwestionariusze dotyczące rodzajów i częstości spożywania pokarmu przez ostatnie 12 miesięcy.
Wyniki są interesujące. Neurotycy spożywali zdecydowanie mniej ryb i warzyw niż ich spokojniejsi koledzy. Rekompensowali te braki niezdrowymi przekąskami oraz słodzonymi napojami (pili ich nawet 6,3 litra rocznie więcej niż pozostali badani!). To skutkowało dietą uboższą w witaminę C, witaminy z grupy B oraz białko.
Wysoka ekstrawersja okazała się wiązać z dietą bogatą w mięso i warzywa, tak że ludzie obdarzeni tą cechą, w porównaniu do innych, zjadali dużo pokarmów bogatych w białko oraz błonnik a niewiele węglowodanów.
Ludzie o dużym natężeniu cechy określonej przez twórców „Wielkiej Piątki” jako otwartość na doświadczenia wykazali się o wiele większym spożyciem warzyw i owoców niż ci nieśmiali i nietolerujący nowości. Co ciekawe, różnica ta wynosiła nawet 20 kg w skali roku! Oznacza to dla takich ludzi dietę obfitującą w błonnik i witaminę C i przynajmniej częściowo pomaga zrozumieć, dlaczego wysoka otwartość koreluje z lepszym zdrowiem.
Ludzie ugodowi okazali się spożywać mniej mięsa oraz słodzonych napojów niż pozostali. Jak można się było spodziewać, ludzie o dużej sumienności bardzo pilnie stosowali się do zaleceń dietetyków, spożywając dużą ilość owoców i warzyw.
W badaniu dodatkowo sprawdzano, czy ludzie o profilu „odpornej” (ang. resilient) osobowości (do tej pory kojarzonej przez psychologów z ogólnie lepszym stanem zdrowia) będą się odżywiać się zdrowiej niż ludzie o innym profilu osobowościowym. „Odporną” osobowość cechuje: wysoka otwartość, ekstrawersja oraz ugodowość, średnie natężenie sumienności oraz niskie neurotyzmu. Okazało się, że ludzie obdarzeni „odporną” osobowością jedli najzdrowiej ze wszystkich badanych, odżywiając się w sposób zbliżony do wielokrotnie docenianej przez dietetyków diety śródziemnomorskiej.
Wyniki w zależności od kraju
Badania nad zależnością diety od cech „Wielkiej Piątki” prowadzono do tej pory już w Szkocji oraz Japonii. W obu przypadkach odnotowano zależność pomiędzy wysokim poziomem neurotyzmu a niezdrową dietą, choć w zależności od kraju na talerzach neurotyków lądowały różne potrawy. W Japonii niezdrowa dieta składała się głównie z nadmiaru słonych przekąsek. Z kolei Szkoccy neurotycy chętnie sięgali po tradycyjne potrawy – puddingi, paszteciki i zapiekane w cieście parówki.
Różnice między płciami
Wyniki pokazują, że mocniejszy związek między rodzajem pożywienia a osobowością wystąpił wśród kobiet. Skąd ta różnica? Naukowcy sugerują, że przyczyny są raczej prozaiczne – w badanej grupie wiekowej odpowiedzialne za gotowanie są dużo częściej żony niż ich mężowie. W związku z takim a nie innym podziałem ról, kobiecy charakter miał silniejszy niż męski wpływ na małżeńską dietę i stąd często mężczyźni jedli posiłki, na które sami raczej by się nie zdecydowali.
Wyniki eksperymentu nie pozwalają, niestety, rozszyfrować ludzkiej osobowości po jednym tylko spojrzeniu w cudzy talerz. Mogą jednak pomóc wytłumaczyć, skąd biorą się różnice w stanie zdrowia między ludźmi o różnych osobowościach: być może preferencje żywieniowe po części chociaż wyjaśnią kiepskie samopoczucie neurotyków i dobre zdrowie osób obdarzonych odpornym profilem osobowości.
