Początki ortoreksji
To uparcie trzymanie się opinii, że wszystkie choroby spowodowane są złym sposobem odżywiania. Zaburzenie rozpoczyna się najczęściej niewinnie i rozwija się dosyć powoli.
Głównym sensem życia staje się zdrowa w mniemaniu ortorektyczki dieta. Osobie dotkniętej ortoreksją coraz trudniej jest unikać rozmów dotyczących jedzenia, unika towarzystwa, spożywa posiłki w odosobnieniu i wielkim skupieniu, a na odpowiedni dobór produktów najlepszej jakości poświęca bardzo dużo czasu. Z czasem kupuje już tylko żywność ekologiczną, oznaczoną jako bardzo zdrowa, a każdy mały kęs potrafi dokładnie przeżuwać np. licząc do 50. Myśli o jedzeniu i planowaniu posiłków zajmują jej coraz więcej czasu, a najmniejsze odstępstwo od narzuconego sobie restrykcyjnego reżimu kończy się karą. Kara nie jest zwykle tak bezwzględna jak u osób z anoreksją czy bulimią. Najczęściej oznacza narzucenie sobie jeszcze większego reżimu. Na podobnej zasadzie osoba zaburzona nagradza się, np. kiedy uda oprzeć się pokusie i ustrzec od ,,nieczystego” pokarmu.
Twórcą terminu ortoreksja jest amerykański lekarz Steven Bratman, który w dzieciństwie miał alergię na wiele produktów, dlatego musiał ściśle przestrzegać diety. Uważał na to co je i jak komponuje posiłki po to, aby nic mu nie zaszkodziło. Nieustanne myślenie o jedzeniu z czasem przerodziło się w obsesje. Zaczął jeść coraz mniej, gdyż eliminował coraz więcej produktów ze swojej diety. Dopiero, gdy zaczął chorować i trafił do szpitala zrozumiał, że restrykcyjna dieta również może być niebezpieczna dla zdrowia.
Podłoże ortoreksji
Przyczyna ortoreksji, podobnie jak pozostałych zaburzeń odżywiania tkwi w psychice. Osoby chore skupiają całą swoją uwagę się na diecie po to, aby wypełnić pustkę w swoim życiu. Jest to dla nich świetna wymówka przed spotkaniami ze znajomymi i rodziną. Czasami taka restrykcyjna i niebezpieczna dieta ma na celu powstrzymać procesy starzenia lub pomóc w zachowaniu zdrowia.
Genezą ortoreksji jest nadmierna troska o własne zdrowie. Zapadają na nią najczęściej osoby dążące do perfekcji i bardzo skoncentrowane na sobie, chcące mieć pod pełną kontrolą swoje zdrowie oraz wygląd. Jest to przypadłość społeczeństw dobrze sytuowanych, gdzie wysoka cena utożsamiana jest ze zdrowszym produktem żywnościowym. Wiąże się to również z modą i rosnącym popytem na „zdrową żywność”.
,,Jedynie słuszna żywność”
Osoby z ortoreksją to ludzie dążący do sukcesu, perfekcjoniści, którzy wyznają ideologię „jedynie słusznej żywności”, co jest powodem konfliktów z otoczeniem, izolacji i koncentracji uwagi na tym, co jest związane z przygotowywaniem konsumowaniem i przechowywaniem żywności. Osoby chorujące na ortoreksję zapadają na choroby, których podłożem są błędy żywieniowe i niewłaściwa dieta. W ich diecie może brakować białka, węglowodanów, tłuszczów, witamin oraz składników mineralnych. Niedobór wapnia np. może powodować osteoporozę i nadciśnienie. Brak żelaza skutkuje anemią i związanymi z nią schorzeniami. Jednak oni sami wierzą, że przestrzeganie rygorystycznej diety uchroni ich przed chorobami cywilizacyjnymi, co może być złudne.
Produkty uznawane przez nich za niezdrowe, a w związku z tym wykluczane z diety to między innymi mięso (ze względu na tłuszcz, cholesterol i konserwanty), słodycze (to źródło cukru i pustych kalorii), ale również warzywa i owoce, bo według nich są przyczyną wzdęć. Taka ścisła selekcja powoduje, że nie dostarczają organizmowi odpowiedniej ilości witamin i składników mineralnych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W zaawansowanym stadium spożywają już tylko cztery lub pięć produktów, które są w ich mniemaniu bezpieczne.
Różnice pomiędzy ortoreksją a anoreksją
To co odróżnia ortorektyków od anorektyków, to fakt, że nie chcą oni obsesyjnie schudnąć. Boją się za to spożywać żywność od której mogliby zachorować lub która mogłoby im zaszkodzić. Cechą wspólną zaś jest obsesja na punkcie jedzenia. Obie grupy potrafią poświęcać bardzo dużo czasu na myślenie o spożywaniu posiłków. Jednak główną różnicą jest to, że osoby z ortoreksją stawiają na jakość pokarmu, a z anoreksją - na ilość. Niekiedy też następstwem ortoreksji jest niedowaga, jest ona wstępem do anoreksji lub jej zastępstwem, podczas nieskutecznego leczenia.
Zarówno anoreksja jak i ortoreksja prowadzą do wyniszczenia organizmu, dlatego mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia oraz życia chorych. Warto nadmienić, iż ortoreksja nie znajduje się w diagnostyce medycznej, jest terminem z zakresu psychologii popularnej i oficjalnie diagnozowana jest jako anoreksja niespecyficzna (zwłaszcza przy niedowadze lub objawach zaburzeń obrazu ciała) lub jako zaburzenie obsesyjno-kompulsywne.
Źródło: Anna Romańska/kalorynka.pl
Artykuł ze strony Centrum Terapii Zaburzeń Odżywiania
