Klauzula sumienia w technicznym sensie rozumiana jest na ogół jako określona regulacja prawna umożliwiająca osobie wykonującej określone czynności zawodowe odstąpienie od wykonania pewnych działań wchodzących w zakres obowiązków zawodowych tej osoby ze względu na niezgodność tych działań z sumieniem tej osoby (jej przekonaniami moralnymi, religijnymi). W polskim prawie tak rozumiana klauzula sumienia znajduje swój wyraz w art. 39 Ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z 5 grudnia 1996 r.
W szerszym i potocznym znaczeniu pojęcie „klauzuli sumienia” utożsamiane jest z takimi kategoriami jak: „wolność sumienia”, „autonomia sumienia”, „sprzeciw sumienia”. Zwraca się uwagę, że zawarta w tych pojęciach główna intuicja, zgodnie z którą można odmówić wykonywania określonych działań ze względu na własne przekonania (moralne, religijne), swoje umocowanie posiada w najważniejszych zapisach normatywnych fundujących porządek prawny w państwie prawa. W Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka w art. 18: „Każdy człowiek ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania”. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: art. 53, ust. 1: „Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii”. Tak szerokie rozumienie klauzuli sumienia, otwiera możliwość dyskusji nad kolejnymi obszarami praktyk zawodowych, w obrębie których można byłoby wskazywać działania podpadające pod prawo do sprzeciwu sumienia - piszą organizatorzy. - Zarysowany kontekst skłania do postawienia całego szeregu pytań związanych z rozumieniem i stosowaniem pojęcia: „klauzula sumienia”. Mamy nadzieję, że wielość tych pytań i udzielane na nie odpowiedzi, przyczynią się do wypracowania odpowiednich narzędzi teoretycznych umożliwiających racjonalny namysł oraz doskonalenie i wypracowywanie praktyk podnoszących kulturę życia zawodowego i społecznego rozmaitych społeczności – w tym szczególnie społeczności zawodowych.
Główne intuicje znaczeniowe związane z interesującym nas pojęciem narzucają określony typ namysłu w ramach naszej konferencji, co znalazło wyraz w zaproponowanej jej formule. Przedstawione zostaną trzy teksty wprowadzające: Ks. prof. A. Szostka dotyczący fenomenu sumienia, prof. W. Galewicza poświęcony etykom zawodowym i prof. M. Piechowiaka prezentujący rozumienie klauzuli sumienia w kontekście polskiego porządku prawnego.
Organizatorzy proponują także, pozostając otwartymi na Państwa pomysły, aby przygotowywane referaty mieściły się w ramach trzech wybranych obszarów szczególnie doniosłej społecznie aktywności zawodowej: medycyny, prawa i edukacji. Wydaje się, że to właśnie od przedstawicieli tych grup zawodowych wymaga się uwzględnienia kompetencji moralno-etycznych, jako istotnego dopełnienia profesjonalizmu zawodowego. W tym kontekście istotne pytania dotyczą zarówno rozumienia specyfiki działalności zawodowej w tych obszarach, jak i specyficznych powinności moralnych z nimi związanych oraz ewentualnego prawa do sprzeciwu sumienia wobec określonych działań dopuszczalnych na gruncie funkcjonującego w naszym państwie prawa.
Więcej informacji i program http://www.kul.pl/klauzula-sumienia-w-kontekscie-etyk-zawodowych,art_62915.html
