Masz firmę i chcesz przejść na emeryturę? Sprawdź, jak to zrobić!

 

 

 Emeryturę z tzw. nowego systemu może obecnie otrzymać każdy, kto odprowadził do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych choćby jedną składkę emerytalną przez całe swoje życie. Nowy system dotyczy osób, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku, czyli także osób, które obecnie przechodzą na emerytury. Prawo do świadczenia powstaje w momencie ukończenia powszechnego wieku emerytalnego. Wynosi on 60 lat dla kobiet, a dla mężczyzn 65 lat. Oczywiście ubezpieczony może złożyć wniosek o emeryturę o kilka miesięcy, kilka, a nawet kilkanaście lat później – ta decyzja należy do niego. 

 

 

Świadczenie wylicza się na podstawie prostego wzoru. Najpierw należy zsumować składki emerytalne zapisane w ZUS, a następnie podzielić je przez średnie dalsze trwanie życia z dnia, w którym ubezpieczony przechodzi na emeryturę. Średnie dalsze trwanie życia to inaczej przewidywana liczba miesięcy, przez którą przeciętna osoba w danym wieku będzie pobierała emeryturę.

 

Wysokość emerytury zależy więc od trzech czynników:

 

sumy zwaloryzowanych składek emerytalnych i kapitału początkowego, jaki ubezpieczony zgromadził w ZUS,

 

wieku, w którym ubezpieczony przechodzi na emeryturę

 

i  tablic średniego dalszego trwania życia, aktualizowanych co roku przez Główny Urząd Statystyczny, obowiązujących w momencie przejścia na emeryturę.

 

Przyszły emeryt ma wpływ na pierwsze dwa czynniki. Im dłużej pracuje i im wyższe odprowadza składki emerytalne, tym wyższy będzie jego kapitał służący do wyliczenia emerytury. Ta kwota rośnie szczególnie szybko w ostatnich latach przed emeryturą. Opóźnienie złożenia wniosku o świadczenie o jeden rok powoduje, że emerytura rośnie średnio o 10 procent.

 

Według najnowszych tablic średniego dalszego trwania życia (obowiązują do końca marca 2022 roku) osoba w wieku 60 lat ma przed sobą statystycznie 247,7 miesiąca pobierania emerytury, a osoba w wieku 65 lat – 204,3 miesiąca.

 

Obecnie niezbyt korzystne jest przejście na emeryturę od czerwca (wg przepisów obowiązujących na datę przygotowania poradnika - 6.08.2021 r.). Wynika to z obowiązujących zasad waloryzacji składek. W Parlamencie jest jednak projekt nowelizacji przepisów, który ma to zmienić i zlikwidować problem „niekorzystnego czerwca” w emeryturach.

 

 

Warto pamiętać, że składki na ubezpieczenia, jakie płaci przedsiębiorca, nie idą w całości na emeryturę. Osoba prowadząca działalność gospodarczą co do zasady opłaca co miesiąc składki na wiele różnych ubezpieczeń: emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne, a czasem również chorobowe (to ostatnie jest dla przedsiębiorcy dobrowolne). Dodatkowo uiszcza składkę na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Każde z ubezpieczeń odpowiada za prawo do innego świadczenia. Emerytura zależy wyłącznie od wysokości odprowadzonych składek emerytalnych. Składka emerytalna przedsiębiorcy to zawsze 19,52% liczone od podstawy wymiaru składek.

 

Na przykład w 2021 roku przedsiębiorca, który opłaca  składki w standardowej wysokości (od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego), miesięcznie przekazuje do ZUS w sumie 1380,18 zł (albo 1457,49 zł – jeśli opłaca dodatkowo dobrowolną składkę na ubezpieczenie chorobowe). W tej kwocie jest składka emerytalna w wysokości 615,93 zł. Pozostała kwota pokrywa inne ubezpieczenia. Część trafia np. bezpośrednio do NFZ (ubezpieczenie zdrowotne – 381,81 zł).

 

Jeśli przedsiębiorca korzysta z ulg składkowych, to wysokość składki emerytalnej jest oczywiście inna. Np. w roku 2021 osoba, która opłaca składki w preferencyjnej wysokości (od 30% minimalnego wynagrodzenia krajowego), co miesiąc na emeryturę odkłada 163,97 zł. Obniżoną składkę uiszcza również przedsiębiorca na „małym ZUS plus” – w przypadku tej ulgi zależną od jego dochodu. Natomiast przedsiębiorca, który korzysta z „ulgi na start”, w ogóle nie opłaca w tym czasie składek na ubezpieczenia społeczne, czyli nie odkłada także nic na emeryturę. 

 

 

Jeśli emerytura wyliczona ze składek okaże się niższa niż minimalna emerytura gwarantowana, to ZUS sprawdza staż ubezpieczeniowy emeryta. Jeżeli staż jest odpowiednio długi, to podwyższa świadczenie do minimalnej gwarantowanej ustawowo kwoty. Od 1 marca 2021 roku do końca lutego 2022 roku wynosi ona 1250,88 zł. Takie podwyższenie przysługuje kobietom, które mają za sobą co najmniej 20 lat składkowych i nieskładkowych. W przypadku mężczyzn musi to być minimum 25 lat. Osobom z krótszym stażem przysługuje emerytura wyliczona wyłącznie z ich składek.

 

 

Co ważne, po przejściu na emeryturę przedsiębiorca zyskuje prawo do zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Od daty uzyskania prawa do świadczenia, składki społeczne z działalności gospodarczej stają się dla takiej osoby dobrowolne.

 

Wymaga to odpowiedniego wyrejestrowania z dotychczasowych ubezpieczeń w ZUS. Należy więc złożyć  formularz ZUS ZUWA z kodem przyczyny wyrejestrowania 600. Dodatkowo przedsiębiorca-emeryt powinien złożyć zgłoszenie do samego ubezpieczenia zdrowotnego (ZUS ZZA) z nowym kodem ubezpieczeń, który uwzględnia prawo do emerytury. Np. jeśli dotychczasowym kodem był 05 10 00, to nowy kod powinien wyglądać tak: 05 10 10. Przedostatnia cyfra – 1 – w sześciocyfrowym kodzie zawsze oznacza emeryta.

 

Zmianę trzeba też uwzględnić w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Jeżeli przedsiębiorca ukończył wiek emerytalny w trakcie miesiąca i od tego dnia uzyskał prawo do świadczenia, to może rozliczyć składki na ubezpieczenia społeczne proporcjonalnie do czasu, w którym nie był jeszcze emerytem.

 

W wyjątkowych sytuacjach przedsiębiorca-emeryt może być zwolniony także ze składki zdrowotnej. Takie prawo przysługuje osobie, która pobiera emeryturę nieprzekraczającą kwoty minimalnego wynagrodzenia krajowego (w 2021 roku – 2800 zł brutto) oraz:

 

ma dodatkowe przychody z pozarolniczej działalności nieprzekraczające połowy najniższej emerytury

 

lub

 

opłaca podatek dochodowy z działalności w formie karty podatkowej.

 

 

ZUS przyznaje emeryturę na wniosek. Ma on symbol MEP i można go pobrać ze strony internetowej www.zus.pl lub otrzymać w placówce Zakładu. Do wniosku dołączamy także kwestionariusz okresów składkowych i nieskładkowych.

 

Jeżeli wnioskodawca nie ma jeszcze ustalonego kapitału początkowego w ZUS, to do wniosku o emeryturę musi dołączyć także dokumenty potwierdzające okresy pracy oraz wynagrodzenia sprzed 1 stycznia 1999 roku. Mogą to być zaświadczenia od pracodawców na drukach ZUS Rp-7, świadectwa pracy, legitymacja ubezpieczeniowa lub inne dokumenty z wpisami o zarobkach i zatrudnieniu albo dokumentacja płacowa, którą sporządziło archiwum.  

 

Nieco inaczej dokumentowanie składek wygląda w przypadku osób, które prowadziły przed 1999 rokiem własną działalność gospodarczą i opłacały składki indywidualnie, współpracowały przy takiej działalności albo wykonywały wolny zawód. ZUS może sam potwierdzić ich okresy składkowe. W tym celu w informacji ERP-6 przedsiębiorca powinien podać okres, w którym prowadził działalność, rodzaj działalności, adres miejsca, w którym była prowadzona, numer konta płatnika (NKP) oraz adres ZUS, do którego przedsiębiorca opłacał składki przed 1999 r. Szczegółowe informacje o dokumentach znajdują się na stronie www.zus.pl .

 

Kolejna dobra wiadomość to to, że osoba prowadząca działalność gospodarczą nie musi jej zamykać ani zawieszać, żeby otrzymać wypłatę emerytury. Może prowadzić działalność bez przerwy i nie będzie to mieć żadnego negatywnego wpływu na uprawnienie do wypłaty z ZUS.

 

 

Wniosek o emeryturę można złożyć w ZUS najwcześniej na 30 dni przed spełnieniem ostatniego z warunków wymaganych do przyznania świadczenia. Jeśli wniosek wpłynie do ZUS maksymalnie w miesiącu, w którym ubezpieczony ma 60/65 urodziny, to wypłata świadczenia będzie przysługiwała od daty ukończenia wieku emerytalnego. Jeżeli wniosek wpłynie później, to emerytura będzie przysługiwać od miesiąca złożenia wniosku.

 

Wniosek o emeryturę można:  

 

złożyć w placówce ZUS (trzeba mieć przy sobie dowód tożsamości),

 

przesłać pocztą,  

 

przesłać przez internet za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE) i podpisać elektronicznie (np. bezpłatnym profilem zaufanym).

 

 

Przed ukończeniem wieku emerytalnego można skonsultować się z doradcą emerytalnym ZUS, który policzy prognozę wysokości przyszłego świadczenia. Może też sprawdzić, o ile wzrośnie świadczenie, jeśli przyszły emeryt złoży wniosek kilka miesięcy, rok lub nawet kilka lat po ukończeniu wieku emerytalnego. Ta wiedza pomaga w podejmowaniu decyzji o momencie zakończenia aktywności zawodowej.

 

Z doradcą emerytalnym można porozmawiać w placówce ZUS albo podczas e-wizyty (wideorozmowy przez internet). Można również wystąpić o wysłanie kalkulacji prognozy emerytury za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS.

 

 

ZUS wydaje decyzję o przyznaniu emerytury niezwłocznie, nie później niż w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. W decyzji znajdzie się informacja o wysokości świadczenia brutto i jak ta kwota została wyliczona, jakie są kwoty potrąceń (podatek, składka zdrowotna), ile emerytura wyniesie „na rękę” i jaki będzie jej comiesięczny termin wypłaty. Oprócz decyzji nowy emeryt dostanie również pocztą legitymację, która potwierdza, że ma on prawo do świadczenia z ZUS. 

 

 

Wybór sposobu odbierania emerytury należy do samego świadczeniobiorcy. Jest na to miejsce we wniosku o świadczenie. Można otrzymywać emeryturę na rachunek w banku lub przekazem pocztowym. Warto pobierać świadczenia na konto, bo to bezpieczny sposób przechowywania pieniędzy, który pomaga unikać seniorom wielu niebezpiecznych sytuacji i zmniejsza ryzyko kradzieży czy oszustwa.