Ten czas jest dla Żydów czasem medytacji i refleksji, podsumowaniem wszystkiego,czego dokonali w ciągu roku, dokonując naprawy poprzez modlitwy i pokuty.
Najważniejszy moment tej uroczystości następuje wraz z dęciem w szofar - róg barani. To jest przykazaniem Tory, którego wypełnienie nakazane jest w pierwszy dzień Rosz ha-Szana. Mędrcy ustanowili ten obowiązek również w drugi dzień święta. Dźwięk rogu reprezentuje wołanie całego narodu żydowskiego do Boga, uznającego Go za Wiecznego Króla i Stwórcę. Sam szofar jest odniesieniem do barana, którego ofiarował Abraham w ofierze Bogu.
Rosz ha-Szana jest również znany jako Jom Hadin, czyli Dzień Sądu i odnosi się do czasu stworzenia świata oraz Adama i Ewy jako pierwszego mężczyzny i pierwszej kobiety. Z tego powodu uroczyste modlitwy są również zanoszone w intencji stworzenia człowieka i pokoju we wszechświecie.
Pierwszy dzień miesiąca Tishrei i pierwszy dzień nowego roku to początek 10 dniowego okresu, w którym Żydzi oddają się refleksji i powrotowi do duchowego aspektu życia. Ten 10-dniowy okres kończy się Dniem Pojednania znanym jako Jom Kipur.
Charakterystycznymi, tradycyjnymi potrawami na pierwszy wieczorny posiłek w Rosz ha-Szana są dania symbolizujące nadzieję na udany, dostatni nowy rok:
- Jabłka w miodzie, przed spożyciem których wypowiada się słowa: "niech będzie Twoją wolą, aby obdarzyć nas dobrym, udanym rokiem"
- Głowa ryby. Należy przed jej jedzeniem powiedzieć : "Niech będzie Twoją wolą, abyśmy szli na czele, a nie z tyłu"
- Owoc granatu, przed jedzeniem którego trzeba powiedzieć : "Niech będzie Twoją wolą, aby nasze zasługi były tak liczne, jak pestki granatu"
Ponadto podczas Rosz ha-Szana Żydzi jadają:
- okrągłe chałki symbolizujące zrównoważone, harmonijne życie w nowym roku
- chałki w kształcie ptaków symbolizujące modlitwy, lecące w niebo jak na ptasich skrzydłach
- miód, w którym tradycyjnie macza się challot
- ciasto miodowe (lekach)
Jak życzyć Żydom szczęśliwego nowego roku? Najczęściej mówi się „Shanna Tova”, co oznacza „pomyślnego roku”.
