Figurki maneki-neko przypominają koty rasy japoński bobtail nazywaną popularnie w Japonii kazoku-neko. Rzadko spotykana, trójkolorowa odmiana nazywana jest mike-neko, czyli dosłownie „trójfuterkowy kot“. Podobnie jak pierwowzór, maneki-neko ma krótki ogon i wyraźne, pionowo stojące uszy.
I choć jest bardzo popularny w Chinach czy w Tajlandii, kot przynoszący szczęście pochodzi z Japonii. Legenda głosi, że w zrujnowanej świątyni mieszkał mnich ze swoim kotem Tamą. Żyli bardzo biednie, często głodowali. Gdy tylko udało im się zdobyć cokolwiek do jedzenia, dzieli je równo między siebie. Pewnego razu Li Naotaka, mieszkający w pobliżu bogacz, udał się na polowanie do lasu w pobliżu świątyni. Nagle rozpętała się straszna burza i Li schował się pod drzewem. Wtedy w drzwiach świątyni ujrzał biało-czarno-brązowego kota. Kot machał do niego łapą, żeby wszedł do środka. Li skorzystał z zaproszenia i gdy tylko przekroczył próg, piorun uderzył w drzewo. Tama uratował mu życie. Li w podzięce wyremontował świątynię, dał też ziemię, aby można było uprawiać ryż. W ten sposób świątynia rozkwitła i głód już nie zagroził ani mnichowi, ani jego kotu. Według innej tradycji maneki-neko jest wcieleniem bogini litości Kannon. Legendy i anegdoty o przynoszących szczęście kotach są przekazywane w Japonii już od XVII wieku.
Ale jeśli chcesz, aby jego magia zadziałała, należy się do maneki – neko odnosić z szacunkiem. Powinien stać na talerzyku z ryżem, albo na banknocie. Ustawiany przy wejściu lub przy kasie w restauracjach, sklepach, firmach, ma zagwarantować dobrobyt.
Machając łapką wzywa nas, abyśmy zajęli się interesami. Na jego szyi wisi dzwoneczek, który odpędza złe duchy. W drugiej łapce ma złotą monetę, symbol dobrobytu i fortuny. Kolor kota też ma znaczenie. I tak:
biały, czyli czysty, przyciąga tylko to co dobre,
czarny oddala pecha
złoty przyciąga pieniądze,
niebieski spełnia marzenia,
czerwony przyciąga miłość, odpędza choroby,
różowy przywołuje drugą połówkę na resztę życia
zielony gwarantuje sukcesy na każdym polu.
Figurki maneki-neko wyrabiano początkowo z malowanej i glazurowanej ceramiki; były to prawdziwe dzieła sztuki. Dziś przeważa produkcja masowa z tworzyw sztucznych, można kupić koty w różnych kolorach i różnej wielkości. Mój, kupiony na ulicznym wietnamskim straganie, kosztował 5 złotych.
