Niektóre źródła opisują ją jako demona, inne jako ciemne bóstwo pogan, symbol wolności i buntu przeciwko ustalonemu porządkowi. Niełatwo jest prześledzić ścieżki, którymi podążają mity, a ten o Lilith jest szczególnie złożony.
Lilith jest jedną z najstarszych opisywanych postaci kobiecych na świecie; była znana w Mezopotamii, w tradycji żydowskiej jest uważana za pierwszą żonę Adama, przed Ewą. Według legendy, odmówiła posłuszeństwa kaprysom pierwszego mężczyzny na Ziemi i opuściła Eden z własnej inicjatywy, rzucając wyzwanie samemu Jahwe.
Była pierwszą kobietą, która powiedziała NIE. Z tego powodu stała się symbolem feminizmu i demonem jednocześnie.
Lilith była kobietą uczciwą i szczerą i jako taka chciała cieszyć się, podobnie jak Adam, życiem i wszystkim, co się z tym wiązało, w tym seksualnością i erotyzmem. Podobnie jak Adam, Lilith została stworzona na obraz i podobieństwo Boga, więc nie chciała żyć jako niewolnica mężczyzny i opuściła raj.
Historia Lilith opisana została w średniowieczu, w księdze zwanej Alfabet Ben Siracha. Ksiega ta jest anonimowym tekstem średniowiecznym inspirowanym dziełem hellenistycznym znanym jako Sirach. Szacuje się, że data jego autorstwa mieści się w przedziale od 700 do 1000 ne. Ten dokument opowiada historię Lilith w następujący sposób:
„Adam i Lilith natychmiast zaczęli się kłócić, kiedy Adam chciał się na nią położyć, odmówiła, na co Adam odpowiedział: „Nie będę leżeć pod tobą, będę tylko na górze, ponieważ jestem twoim panem”, na co Lilith odpowiedziała „oboje zostaliśmy stworzeni z ziemi, więc oboje jesteśmy równi. ” Powiedziawszy to, Lilith wypowiedziała zakazane imię Boga, które dało jej moc do ucieczki i opuszczenia Adama.”
W swoim kraju pochodzenia, czyli w Mezopotamii, Lilith jest wolnym duchem, „ręką Isztar”, oddaną świętym przyjemnościom miłości seksualnej. Bo i sama Isztar to bogini miłości cielesnej i zachowań seksualnych; jest ona szczególnie związana z seksem pozamałżeńskim i z prostytucją, bogini wojny, utożsamiana z Wenus.
Przybycie patriarchatu zakończyło obrzędy seksualne odbywające się w świątyni bogini Isztar, eliminując w ten sposób główne źródło kobiecej mocy, uważając ją za coś, czego należy się obawiać ze względu na jej wpływ na mężczyzn i dlatego należy ją zachować pod kontrolą. W ten sposób kobieca seksualność stała się diaboliczna
Lilith, stworzona z ducha libertariańskiego wiatru, została skrzydlatym demonem. Ale jego skrzydła są jednym z najważniejszych atrybutów, bo dzięki nim nigdy nie można Lilith złapać. Uosabia ten aspekt kobiecości, który nie może być ujarzmiony przez nic ani nikogo, ponieważ jest wolny i jest to odzwierciedlone we wszystkich mitach, w których Lilith się pojawia.
Feministyczne konotacje są wyraźnie obecne w tradycji Lilith. Kobieta, która odmawia podporządkowania się mężczyźnie, uważając go za równego sobie, a zatem jest wykluczona z raju i skazana na nędzne życie jako demon nocy. Z drugiej strony Ewę uważa się za uległą towarzyszkę Adama, wyraźnie gorszą od niego (mężczyzna jest pierwszy stworzony, a kobieta powstaje z jego żebra), choć i ona jest postacią negatywną. Jej nieposłuszeństwo powoduje wszak wypędzenie z raju.
Lilith ma seksualne apetyty, jest kobietą, która jest wolna. Ma radość z seksu bez myślenia o poczęciu dziecka, a to kolejny z typowy zakaz wobec kobiet w prawie wszystkich kulturach. Lilith nie jest delikatna, nie jest zależna, nie szuka miłości, ale seksualnych rozkoszy. Z tego powodu może doprowadzać mężczyzn do szaleństwa, jest typową „femme-fatale”.
Archetyp Lilith 100 lub 200 lat temu, kojarzony byłby wyłącznie z prostytutką, bo Lilith swoją wolnością reprezentuje wszystko to, co mężczyźni w kobietach przez wieki tępili, przekonując, że jest to grzeszne i brudne.
Tymczasem była ona jedyną osobą zdolną do wyrażenia niewymawianego i prawdziwego imienia Boga. To wizerunek kobiecego erotyzmu, naturalnej seksualności kobiet. Lilith dzieli tę samą historię z syrenami, Amazonkami, wszystkimi postaciami kobiecymi, które chciały być wolne, bez potrzeby poddawania się mężczyznom.
Lilith reprezentuje archetyp kobiecości odrzuconej przez patriarchalną kulturę i służy jako sztandar feminizmu. Kobiety, które akceptują Lilith, muszą przestać postrzegać rodzinę jako jedność, która jest priorytetem w ich życiu.
Simone de Beauvoir, autorka pionierskiej pracy feministycznej „Druga płeć”, napisała w 1975 roku:
„Dopóki rodzina, mit rodzinny, mit macierzyństwa i macierzyński instynkt nie zostaną zniszczone, kobiety będą uciskane”
- Dziś kobieta może czuć się wolna i wierna sobie bez poczucia winy z tego powodu. Może mieć chęć posiadanie dziecka, tworzenia dzieł sztuki lub tylko żyć z radością, która jest inną formą tworzenia, może szukać swojego miejsca na świecie - twierdzi Clara Giner, autorka książki „Lilith nigdy nie była sama”. Samotna kobieta może być szczęśliwa i spełniona i nie potrzebuje do tego mężczyzny, kobiety, psa ani kota. Przyjemność samotności jest darem, który kobieta może sobie dać.
Dzisiaj starożytny hebrajski mit Lilith został zaktualizowany poprzez wizerunek nowej kobiety, która nie musi się utożsamiać z rolami odziedziczonymi po poprzednich pokoleniach.
Wizerunek Lilith jako wyemancypowanej kobiety, która odmówiła poddańczego seksu, stał się jednym z najbardziej aktualnych symboli w zachodnich społeczeństwach u niektórych grup i ruchów feministycznych. Jej sprzeciw wobec życia pod naciskiem patriarchalnej i machistowskiej kultury doprowadził Lilit do prowadzenia stałej wojny z mężczyzną. Była gotowa odrzucić macierzyństwo, odmówić poczęcia lub po prostu walczyć o wolną, niejednoznaczną seksualność.
Lilith jest tą, której nigdy nie można zdominować, wyeliminować ani zmanipulować, ponieważ jest ponad wszystko, pozostaje wierna swojej własnej prawdzie. I dzięki tej lojalności zawsze wybiera to, co jest zgodne z jej naturą, nie pozwala innym wybierać dla siebie, nie czyni ustępstw. Nikt jej nie wydalił z Raju, bo odeszła sama, więc Lilith wciąż może tam powrócić i wskazać kobietom drogę powrotną do raju utraconego.
opracowano na podstawie Maria Mecedes, Lilith simbolo del feminismo moderno
