Oprócz szczotkowania zębów, płukanie jamy ustnej jest jednym z najlepszych działań, aby zachować prawidłowe zdrowie jamy ustnej i uniknąć możliwych powikłań, od typowych ubytków zębów, które coraz częściej nękają nawet dzieci, aż po różne zmiany chorobowe, takie jak zapalenie dziąseł . Jednak płyny do płukania jamy ustnej mogą wcale nie być tak korzystne, jak wcześniej sądzono; a przynajmniej nie we wszystkich przypadkach.
Płyny do płukania ust mają na celu zneutralizowanie aktywności bakterii zamieszkujących usta, a nawet ich całkowite wyeliminowanie. Zasadniczo efekt ten jest jednoznacznie korzystny, ponieważ poprawia higienę jamy ustnej, ale, jak się okazało, mikroorganizmy te mają również symbiotyczne konsekwencje zdrowotne, które należy wziąć pod uwagę.
Zasugerowało to badanie opublikowane w listopadzie 2019 r. W czasopiśmie Free Radical Biology and Medicine przez grupę naukowców z Wielkiej Brytanii i Hiszpanii. Według badaczy, stosowanie płynu do płukania jamy ustnej po wysiłku fizycznym może zmniejszyć jedną z korzyści treningu, jakim jest obniżenie ciśnienia krwi.
Po wysiłku fizycznym naczynia krwionośne otwierają się i rozszerzają dzięki produkcji tlenku azotu. Jest to proces znany jako rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększa on krążenie krwi w aktywnych mięśniach.
Od dawna sądzono, że zjawisko to miało miejsce tylko podczas ćwiczeń, ale teraz wiadomo, że wzrost krążenia krwi utrzymuje się nawet po ich zakończeniu, co z kolei doprowadza do obniżenia ciśnienia krwi. I właśnie to zjawisko występuje dzięki interakcji między bakteriami w jamie ustnej a azotanem, związkiem powstałym po rozpadzie tlenku azotu.
Według Raula Bescosa, specjalisty fizjologii z University of Plymouth, azotany mogą być wchłaniane w gruczołach ślinowych i wydalane ze śliną w jamie ustnej. Niektóre gatunki bakterii w jamie ustnej mogą azotan przekształcać w azotyn, cząsteczkę, która może poprawić produkcję tlenku azotu w organizmie.
Kiedy azotyn jest spożywany ze śliną i wchłaniany do krwioobiegu, jest przekształcany z powrotem w tlenek azotu, utrzymując rozszerzenie naczyń krwionośnych (wzrost średnicy naczyń krwionośnych) i obniżając ciśnienie krwi po wysiłku. Jednak ten fizjologiczny mechanizm można znacznie zakłócić, stosując antybakteryjne płyny do płukania jamy ustnej.
Wspólne hiszpańsko – angielskie badanie objęło dwadzieścia trzy zdrowe osoby dorosłe, które biegały na bieżni przez 30 minut. Zostały one podzielone na dwie grupy: jedna grupa stosowała antybakteryjny płyn do płukania jamy ustnej, a druga placebo o smaku mięty. Zostały one spożyte natychmiast po wysiłku, po 30 minutach, po 60 minutach i po 90 minutach od końca treningu. Podobnie, ciśnienie krwi uczestników zmierzono podczas eksperymentu, bezpośrednio po i po ukończeniu ćwiczeń.
Godzinę po zakończeniu ćwiczenia, średnie skurczowe obniżenie ciśnienia krwi w grupie placebo wyniosło - 5,2 mmHg. W grupie, która stosowała płyn do płukania jamy ustnej, zmniejszenie wynosiło tylko - 2 mmHg, co oznaczałoby, że wspomniany płyn do płukania jamy ustnej - oparty na 0,2% chlorheksydynie - hamowałby obniżenie ciśnienia krwi nawet o 60%.
Po dwóch godzinach po wysiłku grupa stosująca płyn do płukania jamy ustnej nie wykazywała oznak obniżenia ciśnienia krwi, podczas gdy grupa placebo nadal wykazywała znaczące obniżenie ciśnienia krwi.
Według naukowców badanie to byłoby pierwszym dowodem, który wykazałby, że bakterie jamy ustnej i ich aktywność w powiązaniu z azotanami jest kluczowym mechanizmem indukującym ostrą reakcję sercowo-naczyniową na wysiłek fizyczny u zdrowych osób.
Oznacza to, że bakterie jamy ustnej tak naprawdę nie istnieją przypadkowo, ale mają bardzo ważną funkcję do spełnienia nie tylko na poziomie jamy ustnej, ale także na poziomie krążenia, więc ich eliminacja w niektórych przypadkach wcale nie jest dobra.
