Karmienie piersią jest najlepszą inwestycją w zdrowie dziecka – zmniejsza ryzyko zachorowania na wiele chorób w dzieciństwie i dorosłości. Wielu badaczy ma również nadzieję, że niektóre z unikalnych, odpowiedzialnych za to składników mleka kobiecego znajdzie w przyszłości zastosowanie kliniczne w leczeniu wielu poważnych chorób, na przykład nowotworów.
Takie szanse przypisuje się odkrytej kilka lat temu cząsteczce HAMLET (ang. Human α-lactalbumin made lethal to tumor cells). HAMLET nie jest składnikiem kobiecego mleka, ale kompleksem powstałym z jego składników (białka α-laktoalbuminy i kwasu oleinowego) prawdopodobnie w kwaśnym środowisku żołądka niemowlęcia. Jego niewielkie ilości można również uzyskać z mleka kobiecego na drodze laboratoryjnej i właśnie w takiej formie jest wykorzystywany w badaniach. W badaniach in vitro i in vivo na modelach zwierzęcych wykazano, że ponad 40 rodzajów komórek nowotworowych (włącznie z tymi słabo reagującymi na konwencjonalne leczenie) po poddaniu działaniu HAMLETa ulegają śmierci na drodze podobnej do apoptozy, przy czym zdrowe komórki nie ulegają uszkodzeniu.
W celu sprawdzenia, czy HAMLET będzie podobnie działał w ludzkim organizmie w warunkach in vivo zespół badaczy ze szwedzkiego Uniwersytetu Lund pod kierownictwem profesor Cathariny Svanborg przeprowadził niewielkie badanie, w którym uczestniczyło 9 pacjentów ze złośliwym rakiem komórek przejściowych pęcherza moczowego. Pacjenci byli w wieku od 38 do 84 lat z różnym stopniem zaawansowania nowotworu, a każdy z nich był zakwalifikowany do operacyjnego wycięcia nowotworu. Pacjenci otrzymywali do pęcherza wlew z roztworu zawierającego HAMLET (25 mg/ml) przez 5 dni w tygodniu poprzedzającym operację. U 5 pacjentów (3 z badania HAMLET oraz 2 innych) podawano również placebo – α-laktoalbuminę, roztwór soli fizjologicznej lub PBS (buforowany roztwór soli fizjologicznej).
Okazało się, że po każdej ekspozycji na HAMLET w moczu chorych pojawiały się znaczne ilości martwych komórek nowotworowych, podczas gdy przed jego podaniem praktycznie wcale ich tam nie było. Poza tym w czterech przypadkach zaobserwowano znaczne zmniejszenie guza, a w dwóch – zmiany te były nieznaczne (należy podkreślić, że czas ekspozycji na HAMLET, wynikający z czasu opróżnienia pęcherza, różnił się u wszystkich badanych i wynosił od 4,7 do 21,2 godzin). Biopsja pozostałego guza wykazała znaczne zmiany apoptyczne, które dotyczyły tylko komórek zmienionych nowotworowo, podczas gdy zdrowe komórki były nietknięte. W skrócie oznacza to, że HAMLET powoduje śmierć komórek nowotworowych, przy czym nie wykazuje toksycznego działania wobec zdrowych komórek, co stanowi najczęstszy problem w terapii nowotworów.
Należy jednak pamiętać, że droga do wykorzystania HAMLETa jako leku na raka jest jeszcze daleka, a niniejsze badanie nie miało na celu zbadać jego skuteczności klinicznej, a tylko sprawdzić czy w organizmie człowieka wywołuje podobne działanie jak w badaniach na kulturach komórkowych. Nie oznacza to również, że mleko kobiece samo w sobie ma działanie przeciwnowotworowe – ma je związek, który powstaje w kwaśnym środowisku (prawdopodobnie żołądka dziecka) ze składników mleka kobiecego, które same w sobie nie wykazują aktywności przeciwnowotworowej. Dodatkowo, działanie HAMLETa nie było badane po jego podaniu dożołądkowym lecz po miejscowej aplikacji. W celu wykazania skuteczności składników mleka kobiecego i jego pochodnych w leczeniu nowotworów konieczne są dalsze badania, w tym kliniczne. Niemniej jednak karmienie piersią w dzieciństwie stanowi doskonałą polisę zdrowotną, nie tylko ze względu na zmniejszenie ryzyka nowotworów u matki (zmniejsza ryzyko raka piersi i jajników) oraz dziecka (zmniejsza ryzyko dziecięcej białaczki).
Więcej informacji:
Mossberg, A-K., Wullt, B., Gustafsson, L., Månsson, W., Ljunggren, E., Svanborg, C., (2007). Bladder cancers respond to intravesical installation of HAMLET (human α-lactalbumin made lethal to tumor cells). International Journal of Cancer, 121, 132-1359. doi: 10.1002/ijc.22810
Monika Zielińska https://badania.net/hamlet-kobiece-mleko-i-nowotwory/
