Jak powstają przebarwienia?
Piękny uśmiech to jeden z naszych największych atrybutów. Z badań socjologów wynika, że defekty na tym tle mogą nawet obniżać status społeczny. Osoby z białymi zębami w ankietach oceniane są jako młodsze niż w rzeczywistości oraz o 10 % bardziej pożądane na rynku pracy, nie mówiąc już o ogólnej atrakcyjności. Trudno jednak mówić o pięknym uśmiechu, jeśli zęby są pożółkłe, posiadają plamy i nieestetyczne naloty. Jak do tego dochodzi?
- Struktura szkliwa zmienia się wraz z tym, jak się starzejemy oraz jakie nawyki posiadamy. Z czasem szkliwo staje się bardziej porowate, mniej gładkie, więc substancje z pożywienia łatwiej docierają do mikroskopijnych szczelin i pęknięć, gdzie tworzą się przebarwienia. Istnieje szereg produktów, które spożywane regularnie, przed długi czas odbiją się na estetyce naszych zębów, zmienią ich barwę i wytworzą na ich powierzchni ciężkie do usunięcia plamy – mówi lek. stom. Joanna Oleksiak ze Stankowscy & Białach Stomatologia w Poznaniu.
Jeśli zależy nam na białych i gładkich zębach, podstawą jest wyeliminowanie produktów, które powodują przebarwienia. Największą rolę odgrywają 3 substancje:
- chromogeny – związki, które po zajściu odpowiedniej reakcji chemicznej produkują koloryzujące pigmenty, substancje te zawarte są w produktach o ciemnej barwie,
- taniny – inaczej garbniki, żółte lub brązowe związki pochodzenia roślinnego, które intensywnie barwią zęby,
- kwasy – związki chemiczne, podktórych wpływem szkliwo zębów staje się miękkie i szorstkie, w efekcie zęby są bardziej narażone na przebarwienia.
Co pijesz?
- kawa – zawiera znaczne ilości chromogenów, które barwią zęby, a do tego posiada kwaśny odczyn. To sprawia, że na zębach z upływem czasu nawarstwiają się żółto-brązowe plamy,
- herbata – wbrew pozorom to nie kawa powoduje największe przebarwienia, ale właśnie herbata. Nie tylko dlatego, że również zakwasza pH w jamie ustnej, ale zawiera garbniki. Najbardziej przebarwia czarna i czerwona herbata, ale taką zdolność ma również herbata zielona, biała, a nawet herbatki ziołowe,
- czerwone wino – za jego przebarwiającym działaniem przemawiają trzy argumenty: posiada kwaśny odczyn, garbniki oraz chromogeny, co sugeruje już jego purpurowa barwa,
- białe wino – ma nawet wyższy poziom kwasowości niż czerwone winoi mimo swojego jasnego koloru, również zawiera taniny. Mimo że białe wino samo w sobie nie barwi, to garbniki oraz zawarte kwasy mogą sprawić, że szkliwo będzie bardziej podatne na powstawanie plam. Najgorszy scenariusz to ten, gdy wypijemy kieliszek białego wina, a na deser zjemy ciasto jagodowe i wypijemy czarną kawę,
- napoje gazowane - wśród liderów są napoje typu cola, od których najszybciej żółkną zęby. Napoje gazowane mają odczyn kwaśny, zaś te o ciemnym zabarwieniu zawierają chromogeny. Także piwo może przebarwiać, szczególnie powinni uważać amatorzy ciemnego trunku np. typu stout.
Co zjadasz?
- sztucznie barwiona żywność – wszystkie barwione sztucznie, jaskrawo-kolorowe cukierki np. orzeszki w kolorowych skorupkach, żelki, lizaki, słodzone napoje oraz napoje izotoniczne. – Barwniki spożywcze są niezwykle agresywne dla naszych zębów. Jeśli mamy odsłonięte korzenie zębów, to nasze zęby tym bardziej narażone są na przebarwienia i powstawanie plam – wyjaśnia stomatolog.
- ciemne owoce (ale także warzywa), które barwią ubrania, barwią też zęby. W zasadzie wszystkie owoce leśne m.in. truskawki, maliny, jagody, borówki, jeżyny, zawierają barwiące chromogeny. Podobnie wiśnie, granaty i winogrona (zawierają taniny). Unikajmy też buraczków i pomidorów. To samo tyczy się konfitur, koktajli, smoothies. Jeśli chcemy zneutralizować działanie kwasów i dodatkowo zabezpieczyć zęby, wypijmy szklankę mleka lub zjedzmy porcję sera żółtego, które wyrównają pH w jamie ustnej.
- syropy, ciemne sosy – sos pomidorowy, syrop klonowy, melasa, ciemne miody, sos sojowy, bulion, ocet balsamiczny, sos winegret, przyprawy – curry, kurkuma, czerwona papryka, cynamon – te przyprawy stosowane głównie w kuchni indyjskiej choć zdrowe, to używane często odbiją się na estetyce naszych zębów.
Jak zachować białe zęby?
Choć najlepiej zredukować spożycie produktów zawierających garbniki, szczególnie kawy, herbaty, wina czy owoców, to niełatwo całkowicie wyłączyć je ze swojej diety. Ale warto pamiętać o paru rzeczach, które pomogą nam ograniczyć skalę przebarwień:
- szczotkuj po posiłku – po zjedzeniu lub wypiciu silnie barwiącego produktu np. owsianki z jagodami, kieliszka czerwonego wina lub filiżanki espresso, jeśli tylko to możliwe, umyjmy zęby. Jeśli pijemy kawę w pracy, nośmy szczoteczkę do zębów w torbie. Uwaga! Nie róbmy tego od razu, ale odczekajmy ok. 15 min. Takie produkty często mają kwaśne pH, co czasowo rozmiękcza szkliwo. Dlatego, aby uniknąć naruszenia szkliwa szczoteczką, poczekajmy aż pH wróci do normy. Nitkowanie jest równie ważne, ponieważ usuwa płytkę nazębną, która gromadząc się między zębami i przy linii dziąseł zwiększa ryzyko pojawienia się przebarwień,
- płucz usta – jeśli nie mamy możliwości umycia zębów, przepłuczmy je zwykłą wodą. Zredukujemy ilość niekorzystnych substancji, które osadzają się na szkliwie,
- używaj słomki – jeśli chcemy uniknąć przebarwień, używajmy słomek, które znacznie zredukują kontakt zębów ze środkami barwiącymi i kwasami.
- jedz warzywa, które ograniczają powstawanie przebarwień, należą do nich jabłka, marchew, seler naciowy, kalafior.
- zdaj się na dentystę – stomatolog lub dyplomowana higienistka stomatologiczna wykona zabieg higienizacji zębów, który polega na oczyszczeniu zębów z powierzchownych nalotów i kamienia nazębnego, a następnie wypoleruje je do gładkości. - Na gładkich zębach trudniej osadzają się naloty. Jeśli przebarwienia są zaawansowane, możemy zdecydować się na profesjonalny zabieg wybielający za pomocą lampy lub lasera. Dla bardziej zabieganych alternatywą może być specjalny zestaw nakładek, który przygotowuje stomatolog i wręcza pacjentowi do noszenia w domu. Takie metody zapewniają naprawdę spektakularne efekty, wyraźnie rozjaśniają i wybielają nawet intensywnie przebarwione zęby – zapewnia dr Oleksiak.
