Kobieta rodzi się z kompletem komórek jajowych. Ich liczba stopniowo się zmniejsza, co doprowadza do menopauzy. Po menopauzie rośnie ryzyko choroby serca. Jeśli menopauza nastąpiła wcześniej – przed 46. rokiem życia – ryzyko jest dwukrotnie wyższe niż u kobiet, których menopauza pojawiła się w typowo – w późniejszym wieku.
O zwiększonym ryzyku decyduje kilka czynników - zmiana rodzaju wytwarzanego przez organizm cholesterolu, inne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej oraz podwyższone ciśnienie tętnicze. Specjaliści uważają, że spadek poziomu estrogenu może także zmniejszać elastyczność naczyń krwionośnych.
Jednak prof. Marcelle Cedars z University of California w San Francisco (USA) przypuszczała, że zwiększone ryzyko chorób serca związane z wczesną menopauzą może mieć przyczynę bardziej fundamentalną – szybsze starzenie się całego organizmu.
Kierowany przez prof. Cedars zespół pobrał próbki krwi od 1100 kobiet przed menopauzą w wieku od 25 do 45 lat i zmierzył poziom hormonu antymullerianowskiego (AMH). Poziom AMH wskazuje na liczbę komórek jajowych, jakie pozostały w jajniku. Liczbę komórek jajowych potwierdzono za każdym razem licząc otaczające komórki jajowe pęcherzyki płynu podczas badania USG jajników.
Aby określić biologiczny wiek badanych kobiet, badacze obserwowali długość telomerów w ich białych krwinkach. Telomery znajdujące się na końcówkach chromosomów skracają się za każdym razem, gdy komórka się dzieli. Dlatego ich długość uważana jest za wskaźnik wieku komórki.
Od trzech do pięciu lat później 250 kobiet zgłosiło się ponownie, dzięki czemu można było obliczyć ryzyko wystąpienia choroby serca w ciągu kolejnej dekady, według tak zwanej skali Framingham. Skala ta uwzględnia takie czynniki ryzyka, jak poziom cholesterolu, ciśnienie tętnicze i masa ciała.
Zgodnie z oczekiwaniami, naukowcy wykazali, że kobiety mające w zapasie mniej komórek jajowych miały także krótsze telomery, co wskazywało, że są biologicznie starsze. Natomiast skala Framingham wskazywała na większe ryzyko chorób serca. Wcześniejsze badania sugerowały, że krótsze telomery mają związek z chorobami serca, demencją i nowotworami, a także z krótszym życiem. Wydaje się zatem, że kobiety mające mniej komórek jajowych są bardziej narażone na choroby związane z wiekiem, chociaż aby potwierdzić ten związek potrzebne są badania epidemiologiczne. Zdaniem Cedars jajniki mogą być szczególnie wrażliwe na proces starzenia i dlatego są jego dobrym wskaźnikiem.
Choroby serca to główna przyczyna zgonu kobiet na całym świecie. Choroby te często są wykrywane w późniejszym stadium niż w przypadku mężczyzn, a prognoza bywa gorsza. Badanie AMH, często przeprowadzane dla oceny płodności, mogłoby typować kobiety szczególnie narażone na zachorowanie, co pozwoliłoby lekarzom otoczyć je opieką w stosunkowo młodym wieku i doradzić zawczasu odpowiednie zmiany stylu życia.
PAP Nauka w Polsce
