Niedobór enzymów trawiennych może wywołać dolegliwości takie jak: osłabienie, zmęczenie, migreny, bóle brzucha, zaparcia, biegunki, nudności, wymioty lub świąd skóry. W przypadku, gdy pojawiają się one cyklicznie po zjedzenie konkretnego produktu, może być to oznaką nietolerancji pokarmowej.
Ze względu na coraz większą liczbę osób cierpiących na nietolerancje pokarmowe wyodrębniono kilka najczęstszych przyczyn. Oto lista tych najbardziej popularnych:
Niedobór enzymów trawiennych
Niedobór enzymów trawiennych może być wrodzony lub nabyty. Najłatwiej
to wytłumaczyć na podstawie nietolerancji laktozy. Możemy urodzić się bez enzymu laktazy, co spowoduje wrodzoną nietolerancję na produkty zawierające laktozą. Jest to np. bardzo popularna wada genetyczna wśród Azjatów. Wtórna, inaczej nabyta nietolerancja laktozy powstaje zaś w wyniku uszkodzenia nabłonka i kosmków jelitowych, produkujących laktazę. Może ją spowodować: długofalowe stosowanie antybiotyków lub niesterydowych leków przeciwzapalnych typu aspiryna, infekcje wirusowe, rotawirusy, wykluczenie na długi czas nabiału z diety, czy nadużywanie alkoholu.
Syntetyczne lub naturalne, aktywne substancje farmakologiczne np. histamina,
czy kofeina
O nietolerancji histaminy mówimy wtedy, gdy w organizmie brak jest enzymu diaminooksydaza (DAO). Objawy są wynikiem zwiększonego jej spożycia oraz
z wrodzonego lub nabytego niedoboru tego enzymu. Przyczyną nabytego niedoboru DAO mogą być np. choroby przewodu pokarmowego lub nadmierne spożywanie alkoholu. Produkty bogate w histaminę to przede wszystkim pokarmy fermentujące: wino, ocet, dojrzewające sery i mięsa, drożdże, kiszonki, konserwy rybne, marynowane śledzie, czekolada, warzywa psiankowate, roślin strączkowe, ananas i gruszka.
Zupełnie inaczej wygląda sprawa z kofeiną.
- Kofeina wchłania się całkowicie z przewodu pokarmowego i jest usuwana
z moczem. Za jej trawienie odpowiada gen CYP1A2. Jeśli ten gen ma nieprawidłową mutację i substancja nie jest usuwana w prawidłowy sposób z organizmu to wtedy pojawiają się objawy nietolerancji pokarmowej. – tłumaczy Paulina Barros, specjalista dietetyk, kierownik ds. żywienia Maczfit.
„Modne produkty”
Jesteśmy coraz bardziej otwarci na nowe smaki i chętnie próbujemy różnych produktów
z odległych stron świata. Musimy jednak pamiętać, że od wieków w różnych strefach klimatycznych obowiązują inne sposoby odżywiania. Dlatego owoce, warzywa, oleje czy przyprawy, które nie rosną w naszej strefie klimatycznej mogą być przyczyną nietolerancji pokarmowych. Takie „dolegliwości trawienne” może wywołać również nagła zmiana nawyków żywieniowych.
Np. jeśli z dnia na dzień do naszego jadłospisu wprowadzamy dużo roślin strączkowych,
czy ogólnie produktów o wysokiej zawartości błonnika, a wcześniej dieta była bardzo uboga w ten składnik.
Uwarunkowania genetyczne
Za nietolerancje pokarmowe mogą również odpowiadać geny. Jeśli w naszej najbliższej rodzinie już ona występuje to jest duże prawdopodobieństwo, że u nas także ona wystąpi.
Zaburzenia mikroflory jelit
Częste przyjmowanie antybiotyków zabija naturalną florę bakteryjną, wyjaławia organizm
i osłabia naszą odporność, co sprzyja nabywaniu nietolerancji pokarmowych. Przy tym punkcie warto również wspomnieć o zbyt restrykcyjnym przestrzeganiu higieny – zwłaszcza u dzieci. Zbyt gorliwe unikanie bakterii uniemożliwia wytworzenie naturalnej bariery ochronnej przez organizm.
Diagnoza i leczenie nietolerancji pokarmowych
- Pamiętajmy, że przewlekłe, nieleczone dolegliwości mogą doprowadzić organizm
do poważnych chorób. Jeśli podejrzewamy u siebie nietolerancję pokarmową, najlepiej skonsultujmy się z lekarzem, który na podstawie wywiadu i niezbędnych badań, postawi właściwą diagnozę. Zalecam ostrożność w wykonywaniu badań i stawianiu rozpoznania na własną rękę. Niewłaściwy wybór metody, czy złe przygotowanie do badania mogą doprowadzić do błędnych wniosków. Grozi nam nie tylko pogorszenie dolegliwości, ale także osłabienie organizmu
i niedobory pokarmowe, jeśli pochopnie wykluczymyz naszego menu zbyt wiele składników i nie zastąpimy ich innymi, niosącymi podobne wartości odżywcze. - mówi Paulina Barros, specjalista dietetyk, kierownik ds. żywienia Maczfit.
W przypadku konieczności wyeliminowania z diety glutenu lub laktozy trzeba szczególnie uważać. Te składniki występują w bardzo wielu produktach spożywczych, a także w daniach restauracyjnych. Warto w takich przypadkach skonsultować się z dietetykiem, który podpowie jakich produktów unikać i na co zwrócić uwagę przy codziennych wyborach.
